تصویر ذهنی که هر فرد از خودش دارد، پایه و اساس ویژگی‌های شخصیتی او را تشکیل می‌دهد. متأسفانه افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی تصویر ذهنی درستی از خود ندارد و برای خود ارزش قائل نیستند؛ بلکه تنها زمانی احساس عزت‌ نفس می‌کنند که دیگران آن‌ها را تأیید کنند. به همین دلیل نیازمند جلب‌ توجه دیگران هستند که باعث می‌شود دست به کار‌های غیرمعمول و یا نمایشی بزنند.

اختلال شخصیت نمایشی چیست؟

این بیماری که با نام هیستریونیک هم شناخته می‌شود، حالتی در فرد ایجاد کرده که نیاز شدیدی به مورد توجه قرار گرفتن دارد و در غیر این صورت نمی‌تواند احساس خوبی نسبت به خود داشته باشد. با آنکه به صورت معمول تمام آدم‌ها تا حدی توجه و تشویق را دوست دارند، این دسته از افراد به شکلی نادرست و غیرقابل توجیه به این مسئله اعتیاد دارند.

افرادی دارای اختلال شخصیت هیستریونیک ممکن است احساساتی به سرعت در حال تغییر و کم عمق نشان دهند و دیگران آنها را غیرصمیمانه تصور کنند. ممکن است از ظاهر بدنی یا لباس های آشکار برای جلب توجه به خود استفاده شود. کسانی که دارای اختلال شخصیت هیستریونیک هستند ممکن است به سبک مبهمی صحبت کنند که جزئیات آن کم باشد. بعلاوه، آنها ممکن است از نظر عاطفی بسیار رسا به نظر برسند. حتی دوستان و خانواده را با نمایش عواطف عمومی شرم آور کنند. آنها ممکن است تأثیر پذیر، ساده لوح و به راحتی تحت تأثیر قرار بگیرند. به ویژه توسط افرادی که آنها را تحسین می کنند. علاوه بر این، آنها تمایل دارند روابط را از آنچه معمول است نزدیکتر در نظر بگیرند.

علائم اختلال شخصیت نمایشی:

• تا زمانی که در مرکز توجه قرار نگیرند، در جمع احساس راحتی نمی‌کنند.
• لباس‌های تحریک‌آمیز می‌پوشند و یا رفتار فریبنده و اغواگر دارند.
• احساسات پایداری ندارند و مود احساسی آن‌ها سریع تغییر می‌کند.
• رفتارشان در جمع به نحوی است که گویی در حال اجرای نمایش هستند، حرف‌هایشان اغراق‌آمیز است.
• بیش از حد نگران ظاهرشان هستند.
• دائماً به دنبال دریافت تأیید دیگران هستند.
• نسبت به انتقاد یا عدم پذیرش بیش از حد حساس هستند.
• به‌سرعت تحت تأثیر دیگران قرار می‌گیرند.
• صبر و تحمل کمی دارند، از کارهای روزمره به‌راحتی خسته می‌شوند، اغلب پروژه‌ها را نیمه‌کاره رها می‌کنند و از یک شاخه به شاخه دیگر می‌پرند.
• بدون فکر، واکنش نشان می‌دهند.
• خودمحور هستند و به ندرت نسبت به دیگران ابراز نگرانی می‌کنند.
• در موارد حاد ممکن است برای جلب‌توجه دیگران، تهدید یا اقدام به خودکشی کنند.

چگونه این اختلال را تشخیص بدهیم؟

افراد مبتلا به هیستریونیک به شکلی افراطی اصرار دارند که در مرکز توجه تمامی افراد باشند. آنها دوست دارند که در یک جمعیت، تمام نگاه‌ها به سمت آنها باشد وگرنه ممکن است بسیار ناراحت و عصبی شوند. بعید نیست که این افراد هنگام مواجهه با شخصی جدید، از روش‌هایی نامتعارف برای همصحبتی از جمله عشوه گری استفاده کنند. همچنین بر ویژگی‌های ظاهری خودشان که بنظر جذاب می‌رسد بیش از حد تاکید کند و بخواهند همه آن را ببینند.
ممکن است در برخورد اول این افراد را اشخاصی صمیمی و خوش صحبت بیابیم اما پس از گذر زمان، درمیابیم که صمیمیت در آنها حالتی متزلزل و ناپایدار داشته و ممکن است به راحتی تبدیل به رابطه‌ای سطحی شود. آنها ممکن است بعد از رفع نیازهایشان و ارضای روحی، دیگر به توجه و نظر شخص خاصی اهمیتی ندهند و زمانشان را برای جلب افراد جدیدی بگذارند و حتی ادعا کنند که به اندازه‌ی کافی از آنها قدرشناسی به عمل نیامده است. همچنین رفتار و طرز صحبت آنها کاملا وابسته به شخص مقابل و محیط و شرایط زمان است و به سادگی می‌تواند تغییر کند. این به آن است که آنها نمی‌توانند یک رفتار واحد و دارای هویت را برای متصور شوند و دائما درحال تاثیرپذیری هستند.
آنها ممکن است حتی برای جلب توجه به سمت خلاف روی بیاورند، کارهای هیجانی را انجام بدهند و یا هرچیزی که بخش خاصی از جامعه آن را تایید می‌کند را بپسندد. حتی ممکن است چیزی را انجام بدهند که بخشی از جامعه آن را رد کرده و به این صورت به شکلی منفی جلب توجه می‌کنند! علاقه‌ی آنها به جلب کردن توجه جنس مخالف بیشتر است.

دلایل ابتلا به اختلال شخصیت نمایشی:

اگرچه علت دقیق این اختلال مشخص نیست، اما احتمالاً اختلالی است که از نظر منشأ چند عاملی در نظر گرفته می‌شود. اختلال شخصیت نمایشی احتمالاً به دلیل مجموعه‌ای از عوامل ارثی و محیطی ایجاد می‌شود. در برخی خانواده‌ها، اختلال در تاریخچه خانوادگی دیده می‌شود که تئوری ارثی بودن اختلال شخصیت نمایشی را تقویت می‌کند. احتمال دیگر این است که کودکان، این رفتار را از والدین خود به ارث نمی‌برند، بلکه از آن‌ها یاد می‌گیرند و یک رفتار آموخته شده است. دلیل دیگر می‌تواند سبک فرزند‌پروری والدین باشد. والدینی که مرزهای مشخصی ندارند، بیش از حد سخت‌گیر یا سهل‌گیر هستند، عدم توجه والدین و دریافت نکردن تأیید کافی در دوران کودکی، کودک را به سمت این رفتارها به‌ عنوان راهی برای جلب‌ توجه والدین، سوق می‌دهد.

نحوه برخورد صحیح با اختلال شخصیت نمایشی:

اگرچه بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال زندگی عادی دارند و در موقعیت‌های اجتماعی بسیار خوب ظاهر می‌شوند اما زندگی کردن و تعامل صمیمانه با این افراد می‌تواند بسیار سخت باشد؛ چراکه در برقراری روابط عمیق اجتماعی دچار مشکل هستند و نیاز دارند که همیشه در مرکز توجه باشند. این افراد در برخورد اول بسیار جذاب به نظر می‌رسند اما پس از مدتی این رفتارها چالش‌ برانگیز شده و باعث آزردگی اطرافیان خواهد شد. آن‌ها مدام تأیید و توجه شما را می‌خواهند که طاقت‌فرسا خواهد بود. ممکن است بعد از مدتی به این نتیجه برسید که قطع کردن رابطه راحت‌ترین کار است اما در مورد اعضاء خانواده نمی‌توان به این راحتی چنین تصمیمی گرفت. نکات زیر می‌تواند راهنمایی باشد که حفظ رابطه با این افراد را امکان‌پذیر می‌کند:

1. مرزهای مشخصی تعریف کنید و به آن پایبند باشید. درک کنید که ممکن است هرگز نتوانید به آن‌ها در درمان این اختلال کمک کنید. بنابراین، بین خودتان یک فضای امن ایجاد کنید که از شما محافظت شود. ممکن است فرد مبتلا با رفتارهای غیرعادی و عصبی‌، سعی در جلب‌ توجه و تأثیرگذاری روی شما داشته باشد. سعی کنید صادقانه با هم صحبت کنید و محدودیت‌های شخصی خود را به او یادآور شوید. به آن‌ها اطمینان دهید که هنوز دوستشان دارید و با وجود این محدودیت‌ها هنوز هم از او مراقبت خواهید کرد.
2. مراقب بهداشت روان خود باشید. با یک درمانگر در مورد چالش‌ها و احساسات خود صحبت کنید. درمانگر به شما کمک می‌کند مکانیزم‌های تعامل سالم را بیاموزد و ارتباط مؤثری با عزیزانتان برقرار کنید.
3. اجازه ندهید فرد مبتلا، روابط دیگر شما را تهدید کند. باید با این واقعیت کنار بیایید که عزیز شما ممکن است هرگز نیازهای شما را درک نکند. آن‌ها معمولاً خودمحور هستند و به نیازهای دیگران احترام نمی‌گذارند. زمانی که احساس خستگی، ناتوانی و گرفتاری می‌کنید، از دوستان و خانواده کمک بگیرید. گاهی از فرد مبتلا فاصله بگیرید و با دیگر اعضاء خانواده و دوستان تعامل داشته باشید. این روابط به شما احساس حمایت خواهد داد.
4. رفتار آن‌ها را توجیه نکنید. این وظیفه شما نیست که به‌خاطر رفتار نامناسب آن‌ها عذرخواهی کنید یا آن‌ها را بپوشانید. آن‌ها باید بیاموزند که مسئولیت رفتار خود را بپذیرند.
5. از رفتارهای تنبیهی مانند رها کردن آن‌ها اجتناب کنید. عزیزان مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی در این شرایط دچار احساس ناتوانی می‌شوند و دست به فریبکاری یا واکنش‌های اغراق‌آمیز برای جلب‌توجه می‌زنند. به‌جای این رفتارهای تنبیهی، با آن‌ها مستقیم و صریح صبحت کنید.
6. به رفتارهایی که برای جلب توجه انجام می‌دهند، پاداش ندهید. عزیز شما ممکن است مرتباً رفتاری انجام دهد که جلب‌توجه کند. بهترین استراتژی نادیده گرفتن این رفتار‌هاست. حتی اگر واکنش منفی نشان دهید، باعث تقویت این رفتارها خواهید شد. یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید برای کمک به این افراد انجام دهید، حفظ آرامش است. بحث و جدل، عصبانیت و … رفتارهای منفی او را تقویت می‌کند.
7. آن‌ها را تشویق کنید سخنان دیگران را ارزیابی کرده و به آن فکر کنند. این افراد به‌راحتی تحت تأثیر دیگران قرار می‌گیرند و کورکورانه از کسانی که آن‌ها را تحسین کنند، پیروی می‌کنند. سعی کنید آن‌ها را تشویق کنید تا به حرف‌های دیگران فکر کنند.

درمان اختلال شخصیت نمایشی:

این افراد از درون احساس باارزش‌ بودن نمی‌کنند و برای اثبات خود نیاز به تصدیق و تأیید دیگران دارند. این اختلال باعث می‌شود تا فرد برای جلب توجه دیگران دست به حرکات نمایشی و مبتنی بر خودنمایی بزند.

این افراد نه تنها اشتباه بودن کار خود را نمی‌پذیرند بلکه ممکن است نشانه‌های نسبت داده شده را هم منکر شوند. درنتیجه درمانگر نمی‌تواند با گفتن اشتباهات مسئله را برای او توضیح دهد بلکه باید منتظر بماند تا در زمان درست، آن اشتباه را نشانش دهد. سپس به آرامی احساس دیگران و جلوه‌ای که خودشان پیدا کرده‌اند را شرح دهند. این پروسه ممکن است زمان بر باشد و از استفاده از داروهای کاهش دهنده‌ی اضطراب یا افسردگی نیز می‌تواند به این مسئله کمک کند که در صورت عدم جلب توجه، سختی زیادی متوجه حال فرد نشود.تصویر ذهنی که هر فرد از خودش دارد، پایه و اساس ویژگی‌های شخصیتی او را تشکیل می‌دهد. متأسفانه افراد مبتلا به این اختلال تصویر ذهنی درستی از خود ندارد و برای خود ارزش قائل نیستند؛ بلکه تنها زمانی احساس عزت‌ نفس می‌کنند که دیگران آن‌ها را تأیید کنند. به همین دلیل نیازمند جلب‌ توجه دیگران هستند که باعث می‌شود دست به کار‌های غیرمعمول و یا نمایشی بزنند.

در اینستاگرام ما را دنبال کنید تا هر روز با مطالب بسیار مفید خانم دکتر واثقی، بتوانید یه زندگی آرامبخش را تجربه کنید.
لینک اینستاگرام