خود باوری یا اعتماد به نفس، امروزه به عنوان اصلی‌ترین عامل موفقیت فرد در زندگی‌اش به حساب می‌آید. در عام‌ترین تعریف از اعتماد به نفس، اینگونه ذکر شده که این ویژگی، باعث می‌شود فرد به خود و توانایی‌هایش ایمان داشته و وجودش را موضوع ارزشمندی بداند.

اعتماد به نفس از چه سنی دیده می‌شود؟

تقریبا می‌توان گفت که از همان اوایل کودکی، شخص می‌تواند نسبت به خود احساس مثبت یا منفی داشته باشد. او می‌تواند با شجاعت به سراغ کارهایی برود که هنوز در آن سن کسی از آنها انتظار کیفیت بالا در انجام آنها را ندارد. مثلا در میان جمع با صدای بلند آواز بخواند یا آنکه بخواهند خودشان به تنها غذا بخورند یا حتی غذا درست کنند.
برعکس این احساسات را می‌توان در کودکانی دید که مدام پیرو دیگر دوستانشان هستند و نمی‌توانند از خودشان تصمیمی بگیرند. آنها در درگیری‌ها پشت دیگران پنهان می‌شوند، تنها حرف دیگران را تکرار می‌کنند و یا حتی نمی‌توانند داشته‌ها و توانایی‌های خود را دوست داشته باشند و مدام فکر می‌کنند دیگران از آنها دارایی‌های با ارزش‌تری دارند.

چرا اعتماد به نفس مهم است؟

شخص، اولین معرف خود به دیگران است و حتی اگر نخواهد با کلام موضوعی را بیان کند، از طرز رفتار، حرکت بدن و حتی لحن صحبت کردن، دارد میزان ارزشمند بودن خود، از نظر خودش را بیان می‌کند، زیرا موضوعاتی مانند نوع حرکات بدن، به سختی قابل کنترل هستند و معمولا ناخودآگاه آنها را انجام می‌دهیم. اگر بخواهیم آنها را تقلید کنیم فرد متوجه مصنوعی بودن آن خواهد شد و حتی نمی‌توانید آن را برای یک مدت طولانی ادامه بدهید زیرا تمرکز شما را از دیگر کارهایتان باز می‌دارد.
از سوی دیگر، شخصی که اعتماد به نفس نداشته باشد، نمی‌تواند در کار خود به دنبال روش‌های جدید بگردد و از همان شیوه‌ای که افراد دیگر انجام می‌دهند تبعیت می‌کند. همچنین از آنجایی که او نسبت به کارهای خود باور ندارد، نمی‌تواند به آسانی آن‌ها را به مرحله‌ی اجرا بگذارد و یا از آنها استفاده‌ای کند. این رفتار به معنای سوزاندن فرصت‌های بسیار مهم است. این فرصت سوزی‌ها در شغل فرد هم ادامه پیدا می‌کند و ما هرگز مدیر یا کارمند بالا رتبه‌ای را نمی‌بینیم که با کمبود اعتماد به نفس به این درجات رسیده باشند. فردی که نتواند به اندازه‌ی کافی در خود اعتماد به نفس پیدا کند، ترجیح می‌دهد کمتر خودش را ابراز کرده و از همان خط مشی که براش تعیین شده پیروی می‌کند. این موضوع باعث می‌شود که او هرگز جرئت پیشرفت نداشآنته باشد و امنیت موجود در کارهای ساده را، به تجربیات جدید و با ارزش‌تر ترجیح می‌دهد.

اعتماد به نفس و قلدری

اگر فکر می‌کنید افرادی که دارای کمبود اعتماد به نفس هستند، تنها مورد آزار دیگران قرار می‌گیرند، سخت در اشتباه هستید. درواقع فردی که به اندازه‌ی کافی اعتماد به نفس دارد، تمام زمانش را صرف خود و زندگی خود می‌کند و دیگر به دنبال آزار دادن دیگران نیست زیرا به آن نیازی ندارد. اما افرادی که نمی‌توانند نسبت به خود احساس خوبی داشته باشند، با تحقیر و تخریب دیگران، خود را با ارزش‌تر می‌دانند و با آزار دادن آنها احساس قدرت می‌کنند. درواقع کمبود اعتماد به نفس، باعث ایجاد حفره‌های شخصیتی عمیقی شده که فرد ترجیح می‌دهد آن را با اینگونه قدرت‌نمایی‌ها پر کند. وقتی که کسی نتواند احترام دیگران را کسب کند، دنبال روشی برای ترساندن آنها می‌گردد.

اعتماد به نفس و اعتماد به دیگران

شخصی که به خودش اعتماد نداشته باشد، چگونه می‌تواند به دیگران اعتماد کند؟
فرد دارای اعتماد به نفس، متوجه رفتار خوب دیگران با خودش می‌شود و می‌داند چگونه افرادی را باید نزدیک خود نگه دارد، اما شخصی که در این موضوع ناتوان است، مدام خودش را به دیگران محتاج می‌داند و هرلحظه به دنبال آنها می‌گردد زیرا خیال می‌کند هرلحظه احتمال دارد توسط آنها طرد شود. او دائما خیال می‌کند که دیگران قصد دارند او را ترک کند و فرد با محتاج نشان دادن خود، می‌خواهد آنها را نزدیک نگه دارد، اما حقیقت امر این است که همین رفتار او باعث می‌شود نتواند هرگز دوستی و یا عشق سالمی را تجربه کند و حاضر شود دیگران برای ماندن کنار او، حتی به او آسیب برسانند.

اعتماد به نفس مبحث گسترده‌ایست و چگونگی ایجاد آن و دلیل نداشتن اعتماد به نفس، موضوعاتی است که ما بعدا در سایت دکتر واثقی، با مقاله‌هایی جداگانه به آن رسیدگی خواهیم کرد.