دوست خیالی کودک فردی غیر واقعی است که کودک با او حرف می زند ، بازی می کند، حتی بعضی از کودکان با آنها مشورت می کنند و یا زمانی نبود آنها را احساس می کنند و نشانه‌ای از یک تخیل سالم و فعال کودک است.

دوست خیالی شکل گرفته در ذهن کودک، می‌تواند هر نوع تصویر، ماهیت و اندازه‌ای داشته باشد. شاید یک انسان، حیوان، شخصیت کارتونی، یا تجسمی از یک اسباب بازی مورد علاقه کودک باشد، خیال پردازی کودکان حد و مرز ندارد.

دوست خیالی چیست؟

دوست خیالی شکل گرفته در ذهن کودک، می‌تواند هر نوع تصویر، ماهیت و اندازه‌ای داشته باشد. شاید یک انسان، حیوان، شخصیت کارتونی، یا تجسمی از یک اسباب بازی مورد علاقه کودک باشد، خیال پردازی کودکان حد و مرز ندارد.

این دوست ممکن است در خانه همراه کودک زندگی کند یا در موقعیت‌های خاصی ظاهر شود. بدون هیچ دلیل قابل درکی ظاهر می‌شود و دوباره بدون دلیلی خاصی موقتا دور می‌شود. از نظر زمانی نیز ممکن است فقط چند ماه با کودک باشد یا دوستی کودک با او تا سه سال نیز طول بکشد.

ویژگی های دوستان خیالی:

دوست خیالی فرزند شما می تواند کسی باشد که:

• به او گوش کرده و حمایتش می کند.
• با کودک شما بازی می کند.
• کارهایی انجام می دهد که کودک شما نمی تواند انجام دهد.
• او خاص است و فقط به فرزند شما تعلق دارد.
• فرزندتان را قضاوت نمی کند و او را مقصر نمی داند.

چرا کودکان دوستان خیالی دارند؟

کودکان به طور طبیعی تخیل دارند و تخیلات برای سلامتی روانی آنها مفید است. بچه هایی که دوستان خیالی دارند از بودن آنها لذت زیادی می برند،گاهی اوقات دوستان خیالی خلائی را پر می کنند که سایر همبازیان قادر به انجام آن نیستند.

آیا داشتن دوست خیالی خطرناک است؟

تحقیقات نشان می‌دهد که حدود 65 درصد از کودکان در کودکی یک دوست نامرئی داشته‌اند. بنابراین، اگر فرزندتان دوستی از دنیای خیال و رویا دارد، تنها نیست. احتمال داشتن دوستان خیالی در کودکان اول خانواده و تک فرزندها، بیشتر از سایرین است که شاید به این دلیل باشد که آنها بیشتر از سایر کودکان به تنهایی بازی می‌کنند.

دوستانی که خیالی هستند، حاصل رشد سالم و فعال تخیلات کودکانه می باشند. این دوستان یک روش عالی برای ابراز احساسات و یک همبازی برای تمرین مهارت های اجتماعی کودکان می باشند. به طور کلی از هر سه کودک دو نفر دوستانی خیالی دارند، بنابراین به احتمال زیاد فرزند شما در مرحله ای از رشد یک دوست خیالی خواهد داشت.

دوستان خیالی نه نشانه تنهایی، که نشانه خلاقیت است.

دیدن حرف زدن کودک با فردی نامرئی برای والدین نگران کننده است، از این جهت که نگران تنهایی او می‌شوند. هر چند داشتن یک دوست نامرئی می‌تواند جایگزینی برای روزهای بدون همبازی واقعی باشد، اما لزوماً به این معنی نیست که در زندگی واقعی، کودک ناراحت و تنهاست. در واقع، تحقیقات ثابت کرده‌اند که به نفع کودکان است که حداقل یک دوستی خیالی داشته باشند.

گاهی اوقات کودک حرفی را میزند یا کاری انجام می دهد که نباید انجام می داد، ممکن است دوستان خیالی خود را مقصر جلوه دهد. در این جور مواقع بهتر است کاملا جدی به کودکتان بگوئید که دوستی که خیالی است نمی تواند این کار را انجام دهد و به آرامی از او بخواهید که اگر مثلا جایی را کثیف کرده خودش آن جا را تمیز کند.

دقت داشته باشید که دوستان خیالی، با هوش کودک مرتبط نیستند و هیچ ارتباطی با اینکه کودک دچار بیماری روانی باشد نیز نیستند.

در تعداد بسیار کمی از کودکان داشتن دوستی که خیالی است ممکن است نشان دهنده وجود یک مشکل باشد. اگر فکر می کنید که داشتن دوستی خیالی کودک نگران کننده است، به عنوان مثال اگر بعد از یک ضربه یا تصادف این دوست خیالی ظاهر شده و یا اگر این دوست خیالی بسیار بدجنس است و کارهای خطرناکی انجام می دهد، توصیه می شود سریعا با یک پزشک یا روانشناس مشورت کنید.

وجود دوستی که خیالی است تقریباً همیشه بخش طبیعی و سالم در روند رشد کودک است. و به ندرت، می‌تواند نشانه یک مشکل عمیق‌تر باشد که باید به آن توجه شود. گاهی اوقات، کودکانی که دچار آسیب شده‌اند از این روش برای جدایی از دنیای واقعی استفاده می‌کنند. اگر همبازی خیالی کودک چیزهای بی‌رحمانه یا نفرت‌انگیز به کودک بگوید یا او را تشویق به رفتار بد کند، این نیز می‌تواند باعث نگرانی شود. سرانجام، اگر دوست نامرئی مانع معاشرت با بچه‌های دنیای واقعی شود، به ویژه در سنین بالاتر، دیگر برای کودک مفید نیست.

کودک با دوست خيالي خود حرف می زند ، بازی می کند،مشورت می کند و حتي زمانی نبود او را احساس می کند

ما در كلينيك روانشناسي خانواده ايراني برای مشاوره و روان درمانی کودک تان، همراه شما هستیم.

با ما تماس بگیرید:

02122214949

مزایای داشتن دوست خیالی:

۱- کمک به گسترش دایرهٔ لغات در صحبت کردن:

 طبق بررسی‌های محققان به این نتیجه رسیدند که کودکان در صحبت کردن با دوستشان خود واژگان پیچیده‌تری را به کار می‌برند حتی اگر دوستان خیالی آن‌ها به نظرشان انسان نباشد.

۲- کودک شما همیشه همبازی دارد:

شاید شما پدر و مادری باشید که عاشق بازی با کودک خود است اما نباید فراموش کنید شما که همیشه زمان و حوصلهٔ لازم برای بازی با او ندارید. داشتن دوستان خیالی باعث می‌شود کودک شما همیشه سرگرم بازی با کسی باشد.

 ۳- بهبود مهارت‌های اجتماعی با کمک دوست خیالی:

اگر چه یک دوستی خیالی واقعی نیست، اما تعامل بین کودک نوپا و نظرات او واقعی است. هرچه کودک شما با چیزی بیشتر تمرین کند، در این کار مهارت بهتری خواهد داشت. مطالعه‌ای که در مجلهٔ روانشناسی تجربی کودک منتشر شد، این موضوع را تأیید می‌کند و حاکی از آن است که دوستی‌های خیالی به کودکان در روابط واقعی در مراحل بعدی زندگی کمک می‌کنند. از آن‌جا که این موقعیت‌های وانمود اجتماعی به کودک شما اجازه می‌دهد تا یک بحث دو طرفه انجام دهد، ممکن است به او کمک کند احساسات شخص دیگری را بهتر درک نماید.

۴- افزایش اعتماد به نفس کودک:

داشتن شخص دیگری در مراحل زندگی همیشه باعث دلگرمی است و باعث می‌شود راحت‌تر در مقابل موانع ایستادگی کنیم همین موضوع برای کودکان هم صدق می‌کند.

۵- بهبود تفکر انتزاعی در کودک:

در زندگی آیندهٔ کودک شما مفاهیم انتزاعی بسیار زیادی وجود خواهد داشت که نیاز به تجسم دارند. بدون شک کودکانی که چنین دوستانی دارند در آینده در این مهارت از بقیه یک سر و گردن جلوتر خواهند بود.

• حتما بخوانيد : مشاوره توسعه فردي

معایب داشتن دوست خیالی:

۱- انجام کارهای خطرناک توسط کودک:

یکی از مواردی که والدین از آن می‌ترسند این است که چگونه این دوست بر فرزندشان تأثیر می‌گذارد. اکنون واضح است که محصول تصورات اوست، اما این بدان معنا نیست که دوست باید دوست خوبی باشد، می‌تواند دوست بدی هم باشد. اگر والدین متوجه شدند که مسائل به این شکل پیش می‌روند، قطعاً باید با یک متخصص تماس بگیرند تا قبل از این که کودک و این دوستش کارهایی را انجام دهند، کار متوقف می‌شود.

 ۲- کودک از جامعه کناره‌گیری می کند:

داشتن یک چنین دوستی می‌تواند کودک را از تمایل به برقراری ارتباط با دوستان واقعی خود دور کند و بدیهی است که این خوب نیست. در حالی که، همان‌طور که دیدیم، داشتن چنین می‌تواند مفید باشد، بسیار مهم است که زندگی اجتماعی کودک را خدشه‌دار نکند و هنوز برای دوستان و خانواده واقعی وقت لازم فراهم باشد. این وظیفهٔ هر پدر و مادری است که مطمئن شود کودک با یک دوست خیالی از جامعه کنار نمی‌رود. تعاملات انسانی برای کودکان بسیار مهم است.

۳- دنیای فانتزی کودک به واقعیت تبدیل می شود:

گرچه خلاق بودن و خیال پردازی دو ویژگی عالی برای کودکان است و باید آنها را گرامی بدارند، اما اگر آن‌ها خود را در تخیل خود گم کنند و نتوانند واقعیت را از آن‌چه ذهنشان ایجاد می‌کند، از هم جدا کنند ممکن است دچار مشکلات جدی شوند.

۴- کودک ساکت می شود:

کودکان به دلایل زیادی اغلب می‌توانند ساکت باشند. گاهی اوقات کودک فقط خجالتی است و فوق العاده پرحرف نیست و کاملاً خوب است. اما گاهی اوقات کودک به این دلیل ساکت است که فقط با دوستی خیالی خود در سر خودش صحبت می‌کند و اگر این اتفاق زیاد بیافتد ممکن است کودک با چالش مواجه شود. کودکان به تعامل واقعی انسانی نیاز دارند و والدین باید بر آن اصرار داشته باشند. مطمئناً، آنها باید به آرامی با کودک برخورد کنند و او را تشویق نمایند که بیشتر صحبت کند؛ به گونه‌ای که احساس نکنند مورد حمله قرار می‌گیرد. بهتر است این کار را با ملاقات شما و دوست او آغاز کنید.

۵- کودک مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرد:

یکی از دلایل عمده نگرانی والدین در مورد فرزندشان که داشتن یک دوستی خیالی است این واقعیت است که اگر دوستان یا همکلاسی‌های کودک در مورد این دوست اطلاعاتی کسب کنند، ممکن است در نهایت بچه را اذیت و آزار کنند. هیچ پدر و مادری دوست ندارد که همسالانشان با کودک خود بدرفتاری کنند، بنابراین طبیعی است که این مورد نگرانی آن‌ها باشد. بعضی اوقات والدین نمی‌توانند آن‌چه را که بین فرزندشان و فرزندان دیگر در جریان است کنترل کنند، اما می‌توانند با احتیاط به کودک بگویند که شاید بهتر باشد او را مخفی نگه دارد.

۶- سلب مسئولیت از خود:

این بسیار مهم است که به کودکان آموزش داده شود مسئولیت کارهای خود را از سنین پایین به عهده بگیرند و اگر کودکی از دوستی خیالی خود برای خلاص شدن از مسئولیت خود استفاده می‌کند و آن را سرزنش می‌کند، پس این موضوع می‌تواند مشکل‌ساز باشد. والدین باید اطمینان حاصل نمایند که برای کودک روشن می‌کنند که هر کاری که کودک انجام می‌دهد، صرف نظر از این‌که توسط یکی از دوستان خیالی یا واقعی آن‌ها پیشنهاد شده باشد، باز هم انتخاب خود اوست و او مسئول عواقب آن است.

۷- وقتی دوستی خیالی کودک از بین نخواهد رفت:

هر کودک متفاوت است، این بدان معناست که برای هر کودک می‌تواند مدت زمان متفاوتی بماند، اما باید همیشه از بین برود. بعضی از بچه‌ها فقط یک یا دو ماه با دوستی خیالی خود معاشرت می‌کنند، در حالی که برای بعضی دیگر حتی ممکن است سه سال طول بکشد. اگر والدین احساس کنند که این مدت کمی بیشتر از حد معمول کشیده حرف زدن با یک متخصص ضرورت پیدا می کند.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید .

دکتر زهره واثقی، دکترای تخصصی روانشناسی، مؤلف کتاب های “چطور مردها را بشناسیم” و “کنترل خشم”، عضو انجمن‌های مطالعات سالمندی و روانشناسی سلامت ایران و همچنین مشاور خانواده و زوج درمانگر، اضطراب، افسردگی، وسواس، مشاور کودک، اختلالات یادگیری کودک و مشاوره فردی می‌باشد.