افکار منفی یک عادت ذهنی است که همه‌ی افراد روزانه بارها و بارها در معرض آن قرار می‌گیرند و تا زمانی که شما اقدام به رفع و رهایی از آن نکنید، می‌تواند شما را در خودش غوطه‌ور کند. زیرا افکار منفی از آن دسته افکاری است که ارادی یا غیر ارادی به ذهن هجوم می‌آورند و احوال را ناخوشایند کرده و موجب آزار می‌شود، که می‌توان یقیناً گفت عملکرد زندگی را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.
این افکار ممکن است از طریق محیط بیرونی وارد ذهن شوند یا ساخته‌ی ذهن و تخیل خود باشند که این امر بخش قابل توجه‌ای از تفکر شخص را درگیر خود کرده و در صورت بها دادن به این تفکرات که در مباحث تخصصی روانشناسی به‌نام «نشخوار فکری» بیان شده است می‌تواند اثرات مخربی بر روی زندگی و سلامتی داشته باشد. حال سوال این است که چگونه افکار منفی را از خود دور کنیم؟
1: اظهار مثبت
صبح زود با این افکار از خواب بیدار شوید که «امروز من چقدر سرحال هستم. چهره‌ام زیباتر از قبل شده است. من آنقدر باهوش و با کفایت هستم که مطمئنا بیشتر مردم مرا دوست دارند.» در طول روز هم قانون کائنات را جدی بگیرید و لحظاتتان وفور از افکار نیک و مثبت باشد، این کار اعتماد به نفس شما را تقویت می‌کند.
2: از تصویر تا تصور
خودتان را درست آن طور که دوست دارید باشید تصور کنید. هر روز تصوری مثبت از خود داشته باشید، مثلا تصور کنید که به اهداف والای خود رسیده‌اید و قله‌های موفقیت را فتح کرده‌اید. به موفقیت‌ها و شادی‌های گذشته فکر کرده و آن‌ها را دقیقا در ذهنتان دوباره مجسم کنید. این کار روحیه‌ی شما را بهتر می‌کند.
3: نفس عمیق
در اکثر مواقع هجوم افکار منفی با استرس و تنش جسمی بسیار شدید شروع می‌شود. مثلا خیلی خسته‌اید یا به دلیل یک اتفاق ناگوار تمام انرژی شما تخیله شده است. اینجاست که افکار منفی هجوم می‌آورد. در این شرایط بهتر است چند نفس عمیق بکشید. حین دم به این فکر کنید که چرا دارم نفس عمیق می‌کشم؟ زیرا می‌خواهم برای کار دوباره و به دست آوردن شادابی آماده شده، مهارت پیدا کرده و توانمندی‌ام را به دست بیاورم. حین دم در ذهنتان بگویید: «من آماده‌ام، من مشکلی ندارم، من اینکار را دوست دارم» و بعد حین بازدم با خود بگویید: «من این کار را قبلا انجام داده‌ام پس می‌توانم دوباره با آن روبه‌رو شوم. من کاملا آماده‌ام.» این تمرین‌ها باعث می‌شود بیشتر بر روی افکار مثبت تمرکز کرده و آن را به خود القا می‌کنید که بدنتان ریلکس شود.
4: تغییر زبان بدن
اوقاتی را برای مشاهده زبان بدنتان بگذارید. به این فکر کنید که آیا شما فکر می‌کنید که در یک موقعیت بن بست گیر افتاده‌اید و سرگردانید؟ اگر جواب مثبت است به احتمال زیاد درگیر افکار منفی هستید. زبان بدن می‌تواند تصویر شما را تخریب کند و باعث از بین رفتن اعتماد به نفس شما شود. در این حالت طبیعی است که شروع به افکار منفی کنید. سعی کنید در چنین موقعیت‌هایی با اعتماد به نفس بیشتری رفتار کنید و بیشتر لبخند بزنید. زبان بدن خود را تنظیم کنید تا احساس بهتری داشته باشید.
5: کاشف افکار منفی خود باشید
گاهی اوقات افکار منفی به این دلیل اتفاق می‌افتد که شما نیاز دارید احساسات مخرب را تخلیه کنید. شما نباید دردهایتان را در خودتان بریزید. اگر چیزهایی هست که نیاز دارید بقیه بشنوند، جلوی خود را نگیرید و درباره‌اش با دیگران صحبت کنید. حافظه‌ی کلامی زودتر از حافظه‌ی تصویری فراموش می‌شود، بنابراین قرار دادن افکار در کلمات و بیان آن، قالب فکر شما را شکل می‌دهد. این روش می‌تواند همه چیز را در مقابل چشمان شما قرار دهد و کمک می‌کند ریشه‌ی مشکلات خود را کشف کنید. اگر فرد درون‌گرایی هستید، می‌توانید این افکار را برای خود جلوی آینه بازگو کنید و یا حتی نوشتن آن‌ها را امتحان کنید.
6: یک دقیقه برای آرام کردن ذهنتان دست از تفکر بکشید
هنگامی که ذهن شما با سرعت در حال حرکت است، نگه داشتن آن بسیار سخت خواهد بود. با وجود چیزهایی که در اطراف سرتان می‌چرخد، کنترل افکار به خصوص فکرهای ناخوشایند بسیار سخت خواهد بود. چیزهای کم اهمیت را از سرتان خارج کنید. آرامش دادن به ذهن نهایتا یک دقیقه طول خواهد کشید. این روش نوعی مدیتیشن یا مراقبه است که شما در آن ذهن خود را تخلیه می‌کنید.
7: جور دیگر بنگرید
گاهی اوقات افکار منفی نتیجه‌ی یک چشم انداز ضعیف است. به دیدی که نسبت به افکار و چیزهایی که در سرتان می‌چرخد، نگاه کنید. مثلا به جای جملاتی مثل «من در یک راه بسیار سخت هستم و هرگز نمی‌توانم از پس آن بر بیایم» بگویید «من با برخی از مشکلات مواجه شده‌ام، اما در حال تلاش برای پیدا کردن راه حل هستم».
8: خلاقیت در افکار
هنگامی که افکار منفی به سراغتان می‌آیند، می‌توانید به طور خلاقانه با آن‌ها وقت بگذرانید. برای افکارتان یک دریچه‌ی خلاقانه طراحی کنید، آن‌ها را بنویسید یا نقاشی کنید. با این امر، می‌توانید افکار منفی را از ذهنتان خارج کنید.
9: محیط را تغییر دهید
درست است که افکار ما در چهارچوب ذهن به وجود می‌آید اما گاهی افکار ما محصول محیط است. وقتی شما خودتان را با افراد منفی‌باف و تصاویر منفی محاصره کردید، جای تعجب نیست که افکار منفی داشته باشید. قدم زدن و دور شدن از محیط‌های منفی بسیار می‌تواند به شما کمک کند. سعی کنید تنها و به دور از فضاهایی که شما را اذیت می‌کنند گام بگذارید، به مکان‌های مورد علاقه یا فضای باز بروید. زمانی که صرف دور بودن از محیط می‌کنید می‌تواند اثرات منفی آن‌ها را در شما از بین ببرد و شما را به آرامش ذهنی برساند.
10: قدردان داشته‌هایتان باشید
فکرهای ناخوشایند منفی ممکن است مانع از به یاد آوردن تمام چیزهایی که در زندگی به دست آوردید شوند. حتی در بسیاری مواقع منجر به کاهش قدرت حافظه و عدم تمرکز می‌شود. اگر قدرناشناس هستید پس باید تمرین کنید که بتوانید دوباره روی چیزهای خوبی که اطرافتان هست تمرکز کنید و آن را به جای افکار بدتان قرار دهید. مهم نیست چقدر فهرست چیزهایی که باید بخاطرش شکرگزار باشید کوچک است، مهم اثری است که همین لیست کوچک روی دید شما به زندگی می‌گذارد. بعد از این متوجه می‌شوید که چه چیزهای با ارزشی دارید که قبلا متوجه آن نبودید که باعث افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس می‌شود.
11: از خود سوال کنید
گاهی خود را بازجویی کنید که آیا این افکار منفی جز اثرات منفی منفعتی برای ما دارد؟! بهتر است ارزش خود را والا بدانیم و از افکار تهی و منفی پرهیز کنیم و به خود بها بدهیم.
12: ذهن خوانی نکنید
زمانی که با شرایط مبهمی مواجه می‌شوید و آرامشتان سلب می‌شود، ذهن شروع به خواندن افکار دیگران می‌کند و مجموعه‌ای از افکار منفی به سمت شما هجوم می‌آورند. این امر ممکن است بر اثر خود کم بینی اتفاق بیافتد. بنابراین یکی از راه‌کارها برای از بین بردن خود کم بینی و افکار ناخوشایند منفی این است که دست از قضاوت کردن و ذهن خوانی بردارید. زمانی که کمی مثبت‌تر فکر کنید احتمالات بهتری را نیز در نظر می‌گیرید.
13: مشغولیت فیزیکی برای خود خلق کنید.
گاهی انرژی درونی بدن شما باید به گونه‌ای تخلیه شود که در این موارد یک پیاده روی سریع، دوچرخه سواری طولانی، بازی با حیوانات خانگی و کودکان، انجام یوگا، بازی‌های ورزشی، شنا و یا دویدن می‌تواند مفید باشد. فعالیت‌هایی که جاذب هر دو حالات ذهنی و بدنی باشد بهتر است زیرا شما نیاز به بیرون رفتن از الگوهای وسواسی فکری دارید تا وضعیت حضور در زمان حال در شما به جریان افتد.
14: تمرین تمرکز حواس
یکی از بزرگ‌ترین و بهترین راه‌های مبارزه با تفکر بیش از حد، توانایی زندگی کردن در زمان حال است. احساس گناه در شکست‌های گذشته و نگرانی در مورد موضوعات آینده می تواند انرژی و اوقات شما را تحلیل برد ولی به وسیله‌ی توجه به اکنون، شما به عشقی که شایستگی آن را برای خود دارید خواهید رسید. حال پرسش این است که چگونه می توانیم در زمان حال حاضر زندگی کنیم؟ با توجه به استراتژی‌هایی که در بالاتر برای داشتن یک ذهن آرام ذکر شد، شما می‌توانید با تمرکز حواس یا شکلی از مدیتیشن که بدون قضاوت و تفکر است، مشاهده‌گر زمان حالتان باشید. اگر در این حالت افکار مزاحم و نگران کننده به ذهن شما هجوم آورد، آن را نادیده بگیرید و اجازه دهید که با احترام تمام و بدون هیچ گونه تقلایی از ذهنتان عبور کند. انرژی افکارتان را آزاد سازید و فضای درونی آرام برای خود ایجاد کنید. برای دست یابی به نتایج سودمند، بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید، یادگیری تکنیک‌های مراقبه‌ی فکری مانند مدیتیشن متعالی است ولی اگر انجام این کار برایتان مشکل است با متخصصانی که به شیوه‌های شناخت درمانی آشنایی دارند، مشورت کنید.
و در آخر در دنیا خیلی چیزهای دیگر وجود دارد که می‌توانیم به آن فکر کنیم و انجامش دهیم. دنیای خود را کوچیک نکنیم و در همان افکار آن را خلاصه نکنیم زیرا مجبور هستیم هر روز همان‌ها را برای خود مرور کنیم، زیرا چیز دیگری نیست که جایگزین آن شود. همچنین گاهی صحبت با یک روانشناس و مشاور می‌تواند مفید باشد.
