اختلال شخصیتی نوعی اختلال روانی است که الگوی فکر، عملکرد و رفتار فرد در آن ناسالم می شود. فرد مبتلا به اختلال شخصیت برای درک و هم ذات پنداری با موقعیت و اشخاص به مشکل بر می خورد. این امر منجر به محدودیت و مشکلات جدی در روابط، فعالیت های اجتماعی، کار و مدرسه می شود.

اختلال شخصیتی (Personality Disorders) انواع مختلفی دارد و حتی ممکن است فرد به‌طور هم‌زمان درگیر بیش از یک اختلال شخصیتی باشد.

اختلال شخصیتی چیست؟

گاهی ممکن است متوجه نشوید که دچار اختلال شخصیت هستید، چون نحوه ی تفکر و رفتار برای خودتان طبیعی به نظر میرسد و به خاطر چالش های پیش رو دیگران را سرزنش میکنید.

معمولا اختلال شخصیت در سال های نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع میشود. اختلال شخصیت انواع مختلفی دارد. با رسیدن سن فرد به میانسالی از شدت برخی از انواع اختلالات کاسته میشود.

همانطور که جسم و بدن انسان، در معرض بیماری و مشکل قرار دارد، روح و روان انسان هم می‌تواند مورد بیماری و ضعف قرار بگیرد. مشکلاتی که در زندگی هر فردی رخ می‌دهد و فشارهای روانی که به او وارد می‌شود، می‌تواند با گذر زمان به مشکلات روانی جدی تبدیل شود و برخی موارد به بروز اختلالات منجر شود.
بنابراین افرادی وجود دارند که به دلیل وجود شرایط گوناگون در زندگی خود، به برخی از اختلالات مبتلا می‌شوند. البته باید بدانید که تشخیص یک مشکل روانشناختی به عنوان اختلال شخصیت کار هر کسی نیست و روانشناس و روانپزشک متخصص باید آن را اعلام کند. اختلالات انواع گوناگونی دارد که در هر فرد به شکل خاص و در نتیجه شرایط ویژه‌ای برای فرد بروز می‌کند.

انواع اختلالات شخصیتی:

دسته اول : گروه شکاک

• اختلال پارانوئید (PPD): افراد مبتلابه شخصیت پارانوئید نسبت به دیگران بسیار بی‌اعتماد هستند و به انگیزه‌های آن‌ها مشکوک‌اند. این افراد همچنین تمایل به کینه‌ورزی دارند.

• اختلال اسکیزوئید (SPD): درشخصیت اسکیزوئید فرد علاقه کمی برای ایجاد روابط شخصی یا مشارکت در تعاملات اجتماعی از خود نشان می‌دهد و معمولاً ازنظر عاطفی سرد به نظر می‌رسد.

• اختلال اسکیزوتایپال (STPD): در اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، افراد تصور می‌کنند که می‌توانند با افکار خود بر دیگر افراد یا رویدادها تأثیر بگذارند. آن‌ها اغلب رفتار دیگران را سوءتعبیر می‌کنند و این مسئله باعث می‌شود که پاسخ‌های عاطفی نامناسبی داشته باشند. همچنین ممکن است فرد مدام از داشتن روابط صمیمانه اجتناب کنند.

دسته دوم: احساساتی و تکانشی

• اختلال ضداجتماعی (ASPD): افراد مبتلا تمایل دارند دیگران را کنترل کنند یا تغییر دهند. این افراد همچنین رفتارهای خشونت‌آمیز دارند و از بروز دادن چنین رفتارهایی احساس پشیمانی نمی‌کنند. ممکن است دروغ بگویند، دزدی کنند، یا سوءمصرف الکل یا مواد مخدر داشته باشند.

• اختلال مرزی (BPD): افراد مبتلابه این نوع اختلال شخصیتی باوجود داشتن حمایت خانواده و جامعه احساس تهی بودن و دورافتادگی می‌کنند. امکان دارد در مواجهه با وقایع استرس‌زا مشکل داشته باشند. همچنین امکان دارد دچار حمله‌های پارانویا (کژپنداری) شوند. این افراد تمایل به انجام رفتارهای مخاطره‌آمیز و ناگهانی مانند برقراری رابطه جنسی پرخطر، زیاده‌روی در مصرف مشروبات الکلی و قمار دارند.

• اختلال نمایشی (HPD): در این نوع اختلال، فرد اغلب سعی می‌کند با داشتن رفتارهای نمایشی و دراماتیک و یا با نشان دادن واکنش‌­های تحریک‌آمیز جنسی، توجه دیگران را به خود جلب کند.

او به‌راحتی تحت تأثیر دیگران قرار می‌گیرد و نسبت به انتقاد یا نارضایتی دیگران بیش‌ازحد حساس‌ است. دکتر ساینا در مقاله «اختلال شخصیت نمایشی چیست و چگونه درمان می‌شود» به طور کامل به بررسی این نوع اختلال شخصیتی پرداخته است.

• اختلال خودشیفته (NPD): افراد مبتلابه این نوع اختلال باور دارند که از دیگران مهم‌ترند. آن‌ها تمایل به اغراق در دست‌آوردهای خود دارند و ممکن است در مورد جذابیت یا موفقیت‌های‌ خود لاف بزنند. این دسته از افراد نیازی عمیق به تحسین شدن دارند اما از همدلی با دیگران عاجزند.

دسته سوم: گروه مضطرب 

• اختلال اجتنابی (APD): افراد مبتلابه این نوع اختلال معمولاً احساس عدم‌کفایت، حقارت یا عدم جذابیت می‌کنند. آن‌ها معمولاً بر انتقادات دیگران از خودشان تمرکز می‌کنند و از شرکت در فعالیت‌های جدید یا پیدا کردن دوستان جدید می‌پرهیزند.

• اختلال وابسته: در اختلالات شخصیت وابسته افراد برای تأمین نیازهای عاطفی و جسمی خود به‌شدت به دیگران وابسته هستند. معمولاً از تنها ماندن اجتناب می‌کنند. این افراد هنگام تصمیم‌گیری به قوت قلب و دریافت حمایت دیگران نیاز دارند. همچنین ممکن است سوءاستفاده‌های جسمی و کلامی را بدون اعتراض تحمل کنند.

• اختلال وسواسی-جبری (OCPD): افرادی درگیر اختلالات شخصیت وسواسی-جبری نیاز بسیار شدیدی به نظم دارند. آن‌ها به‌شدت به قوانین و مقررات پایبندند. اگر کاری در حد ایده‌آل نباشد بسیار ناراحت و اذیت می‌شوند. حتی ممکن است از روابط شخصی خودشان غافل شوند تا روی بی‌نقص انجام دادن یک پروژه تمرکز کنند.

علت اختلال شخصیت چیست؟

به ترکیبی از افکار، عواطف و رفتار که شما را از دیگران متمایز می کند شخصیت گفته می شود. شخصیت همان دیدگاه، درک و همذات پنداری شما با دنیای بیرون و دیدتان نسبت به خود است. شخصیت در کودکی و از طریق تعامل با عوامل زیر شکل میگیرد:

• ژن: برخی خصوصیات شخصیتی توسط والدین و ژن انتسابی به شما منتقل می شود. گاهی به این خصوصیات سرشت می گوییم.

• محیط: محیطی که در آن بزرگ شدید، رویداد هایی که اتفاق افتاده و ارتباط با اعضای خانواده و دیگران در شکل گیری شخصیت موثر است.

  باورها بر این است که اختلالات شخصیت تحت تاثیر مجموعه ای از عوامل ژنتیکی و محیطی رخ می دهد. ژنتیک می تواند باعث آسیب پذیر بودن شما در برابر یک اختلالات شخصیت باشد و وضعیت زندگی بروز اختلال را برانگیزاند.

درمان اختلال شخصیتی:

انتخاب بهترین روش درمان به نوع اختلال، شدت و وضعیت زندگی فرد بستگی دارد. اغلب، باید رویکرد گروهی را دنبال کرد تا از برآورده شدن تمام نیاز های روانپزشکی، پزشکی و اجتماعی فرد اطمینان حاصل شود. از آنجایی که اختلالات شخصیت بلندمدت است، درمان تا چند ماه یا چند سال طول میکشد.

تیم درمان شامل پزشک عمومی و افراد زیر میشود:

• روانپزشک

• روانشناس یا مشاور

• پرستار روانپزشک

• داروساز

• مددکار اجتماعی

اگر علائم خفیفی داشتید، تماس و یا تکمیل فرم مشاوره برای دریافت درمان از روانپزشک یا روانشناس کافی است. درصورت امکان، متخصصی در زمینه ی سلامت روان پیدا کنید که در درمان اختلالات شخصیت تجربه دارد.

رواندرمانی، که صحبت درمانی هم نامیده میشود، اصلی ترین روش برای درمان اختلالات شخصیت است.

در اینستاگرام ما را دنبال کنید تا هر روز با مطالب بسیار مفید خانم دکتر واثقی، بتوانید یه زندگی آرام بخش را تجربه کنید.
لینک اینستاگرام

دوست مهربانم،من با تمام وجود با گردآوری و تولید محتواهای غنی،پربار و رایگان کنارتون هستم تا از روابط شخصی و اجتماعی تون لذت ببرید و کانون زندگی زناشویی شما گرم تر و صمیمی تر رقم بخوره.
اگر فکر میکنید این محتوا تونسته رضایت شما رو جلب کنه، بیایید با انتشار و اشتراک گذاری این مقاله ما رو در رسیدن به هدفمون که همون داشتن یک زندگی شیرین و لذت بخش برای تمامی مردم ایران زمین است یاری رسانید.
کنارتون هستم با عشق