اختلال شخصیت دوری‌گزین چیست؟

اختلال شخصیت دوری‌گزین(AVPD) یک بیماری از گروه اختلالات شخصیت است. این اختلالات به‌طورکلی شامل الگوهای رفتاری پایدار و خارج از هنجارهای فرهنگی هستند که باعث رنج کشیدن خود فرد و اطرافیان او می‌شوند. اختلال شخصیت دوری گزین، در دسته C اختلالات شخصیت قرار دارد که ویژگی اصلی این دسته از اختلالات، احساس اضطراب و استرس است.

اختلال شخصیت دوری گزین چیست؟

افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوری‌گزین، دائماً نسبت به خود احساس عدم کفایت داشته، و از قضاوت منفی دیگران نسبت به خودشان احساس ترس و اضطراب بسیار شدیدی دارند؛ در نتیجه سعی می‌کنند تا حد امکان از فعالیت‌های گروهی و همراهی با دیگران دوری کنند. اگرچه افراد مبتلا به این اختلال دوست دارند با دیگران تعامل داشته باشند، اما به دلیل ترس شدید از طرد شدن توسط دیگران، تمایل به عدم حضور و همراهی دیگران دارند. در واقع، برای افراد مبتلا به این اختلال احساس ترس از طرد شدن و قضاوت منفی توسط دیگران، آن‌قدر شدید و قوی است که انزوا را به حضور در موقعیت‌های اجتماعی ترجیح می‌دهند.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوری‌گزین ترس مزمن از ناکافی بودن دارند و به‌شدت نسبت به قضاوت منفی دیگران، حساس هستند. اگرچه آن‌ها دوست دارند که با دیگران تعامل داشته باشند اما از تعامل اجتماعی اجتناب می‌کنند چون به‌شدت از طرد شدن توسط افراد دیگر می‌ترسند. در ادامه با این شخصیت اجتنابی بیشتر آشنا می‌شوید.

چگونه می‌توان اختلال شخصیت دوری گزین را تشخیص دهیم؟

وحشت از تمسخر و دست پایین گرفتن خود، معمولا از ویژگی‌هایی است که این افراد در بزرگسالی خود تجربه خواهند کرد. آنها نسبت به هرگونه انتقاد و نظر منفی می‌توانند بسیار ناراحتی به خرج داده و به سادگی احساس حقارت کنند. درنتیجه معمولا تا احساس نکنند فردی برای آنها محبت و احترام بسیاری قائل است، ترجیح می‌دهند شروع به ایجاد یک ارتباط نکنند.
می‌توان در چهره و اندام آنها به سادگی آثار آزار دیدنشان هنگام حضور در جمع را تشخیص داد. لرزش دست و پا، گرفتن زبان، عرق کردن و ناتوانی در کنترل صحیح بدن نیز از همین نشانه‌ها به شمار می‌روند. درنتیجه باید پیش از هرکاری باید اطمینان حاصل کنند که کسی قرار نیست آنها را مسخره کند و به همین علت است که امکان دارد ما آنها را در حالتی ببینیم که دوستان اندکی را در اطراف خودش دارد.
آنها نسبت به برقراری روابط اجتماعی بی تمایل و یا پرخاشگر نیستند بلکه خودشان را در ایجاد آن ناتوان می‌بینند و این مسئله نباید آنگونه برداشت شود که گویا آنها انسان‌ها را بی ارزش دانسته و یا خود را بسیار لایق‌تر از همصحبتی با دیگر افراد می‌داند.

علائم اختلال شخصیت دوری‌گزین چیست؟

این افراد زودرنج بوده و به‌راحتی از شنیدن کوچکترین انتقاد‌ی ناراحت می‌شوند.
افراد مبتلا به این اختلال، دوستان بسیار کم و روابط بسیار محدودی دارند و از رابطه برقرار کردن با دیگران اجتناب می‌کنند‌.
آن‌ها در موقعیت‌های اجتماعی و در روابط خود احساس شدید ترس و اضطراب را تجربه می‌کنند. این احساس باعث تمایلشان به دوری از فعالیت‌هایی می‌شود که نیاز به همراهی و ارتباط با دیگران دارد.
خجالتی هستند و چون می‌ترسند در موقعیت‌های اجتماعی رفتاری نادرست از آن‌ها سر بزند، معمولاً غیرطبیعی رفتار می‌کنند.
این افراد، تمایل به اغراق و بزرگ نشان‌دادن مشکلات خود دارند.
از امتحان کردن موقعیت‌های جدید هراس دارند.
اعتماد به نفس پایین و تصور ضعیفی از خود داشته، و خود را ناکافی، بدون صلاحیت و کمتر از دیگران می‌دانند.

نحوه‌ی ارتباط برقرار کردن با افراد دوری گزین:

همان‌طور که گفته شد، ابتلا به اختلال شخصیت دوری‌گزین موجب ترس از عدم پذیرش می‌شود و فرد به‌همین‌دلیل به‌سختی می‌تواند با دیگران ارتباط برقرار کند. مبتلایان به این اختلال شخصیتی در برقراری دوستی با دیگران احساس تردید می‌کنند، مگر اینکه مطمئن باشند که طرف مقابل‌ دوست‌شان خواهد داشت.

چنین افرادی وقتی در رابطه‌ای قرار دارند، از بیان احساسات و مسائل خصوصی‌شان می‌ترسند و از همین‌رو در حفظ روابط نزدیک و دوستی‌های صمیمی به مشکل برمی‌خورند. بیماران مبتلا به اختلال شخصیت دوری گزین یا اجتنابی زمانی روابط اجتماعی با کسی برقرار می‌کنند که تضمین قوی از بابت پذیرش بدون انتقاد به آنها داده شود.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوری‌گزین یا اجتنابی نه خجالتی هستند و نه غیر اجتماعی و علاقه شدیدی به ارتباط برقرار کردن با دیگران دارند اما به حمایت قوی و ضمانت بی چون و چرا برای پذیرفته شدن بدون انتقاد نیاز دارند.

درمان اختلال شخصیت دوری‌گزین :

افراد دارای اختلال شخصیت دوری گزین به درمان نیاز دارند زیرا می‌خواهند روابط مستحکم‌تری داشته باشند و به کنترل استرس‌ شان را در مکان‌های عموی و محیط کار کمک می کند.

درمان هر کدام از اختلالات شخصیت میتواند سخت باشد چون فرد سال‌های زیادی نشانه‌ها و ویژگی‌های این اختلالات را داشته و با آنها زندگی کرده! روان درمانی روش رایج درمان این اختلال می‌باشد؛ از جمله رویکردهای مناسب روان‌درمانی رویکرد شناختی-رفتاری است که بر کاهش تفکرات منفی و ایجاد مهارت‌های اجتماعی تمرکز دارد.

سایر درمان‌های اختلال شخصیت دوری‌گزین عبارتند از: