افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری به‌شدت کمال‌گرا و همیشه در پی کنترل تمامی جزئیات هستند و در این مسئله انعطاف‌پذیری ندارند. آنها به‌صورت افراطی می‌خواهند همه‌چیز در جای خود قرار بگیرد، ازآنجایی‌که به کسی اعتماد ندارند نمی‌توانند اختیارات به دیگران بدهند زیرا تصور می‌کنند دیگران دقت لازم و کافی را ندارند.
زندگی آنها مملو از مقررات و برنامه بدون هیچ انعطاف‌پذیری است. توجه زیادی که به کار دارند مانع از آرامش، خودانگیختگی و حتی روابط عمیق میشود. همین‌طور آنها در مورد مسائل مالی، هیجانات و عواطفشان بسیار سخت و تنگ‌نظر هستند و همیشه باید حرف، حرف آنها باشد.
اختلال شخصیت وسواسی جبری چیست؟
در اختلال شخصیت وسواسی جبری، افراد به‌شدت درگیر فهرست‌ها، جزئیات، دقت در ریزه‌کاری‌ها در امور مختلف هستند. کمال گرایی اینگونه از افراد باعث میشود تا از به پایان‌رساندن کارها بازبمانند.
اختلال شخصیت وسواسی جبری که به نام OCD نیز شناخته میشود، حالتی در فرد است که وی نمی‌تواند از نتیجه‌ی حاصل شده پس از انجام یک عمل راضی باشد و مدام باید آن کار را تکرار کند. معمولا این افراد از آزار دهنده بودن کار خود دانایی دارند و نسبت به غیرمنطقی بودن رفتار و دیدگاه خود، آگاه هستند اما از آنجایی که نمی‌توانند هرگز به یک آرامش ذهنی دست یابند، اعتیاد به این مسئله را ترک نمی‌کنند و حتی ممکن است به شکلی غیر عادی آن را دائما انجام دهند. این عدم توانایی در فرد می‌تواند باعث بروز اضطراب و اعتماد به نفس به شدت پایین در وی شود.
چگونه می‌توان این اختلال شخصیت تشخیص داد؟
این اختلال در بین زنان و مردان به یک اندازه دیده شده است اما به صورت کلی، مردان در دوران جوانی به این بیماری مبتلا می‌شوند.
در عموم این شکل از اختلال شخصیت وسواسی جبری بصورت عملی پذیرفته شده است، یعنی برای مثال فرد برای چندین بار پیاپی دست‌های خود را می‌شوید یا یک نامه را قبل از ارسال، ده‌ها بار از نو خوانده و یا از نو بنویسد. اما شکل دیگری از این بیماری بصورت فکری رخ می‌دهد و ما در آن شاهد تفکر بیش از حد یا به اصطلاح اورتینک کردن بیمار هستیم که یک مسئله را بیش از حد نیاز وارسی کرده و با نگرانی بیش از حد، آن را مورد تجزیه و تحلیل خود قرار می‌دهد.
معمولا در افرادی که به این بیماری دچار هستند، وجود یک بیماری روانی دیگر نیز گزارش شده است. بیماری‌هایی نظیر فوبیا، اعتباد به الکل و اختلالات شخصیتی از جمله این موارد هستند.
به طور کلی افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی – جبری، خودپندارة احساس ارزشمندی خود را برحسب بارآور بودن خود تعیین می‌کنند. افراد مبتلا به این اختلال، جویای تأیید به‌خاطر دستاوردهای خود نیستند، بلکه در عوض با حذف روابط اجتماعی، خود را درگیر کار می‌کنند. متأسفانه کمال‌گرایی مفرطی که افراد مبتلا به این اختلال درمورد کارشان دارند، باعث میشود کامل کردن تکلیف برایشان دشوار باشد؛ چراکه همیشه می‌توانند در آنچه انجام داده‌اند، نقصی پیدا کنند. پیامدهای کار آنها هرگز به‌قدر کافی خوب نیست که معیارهای غیرواقع‌بینانة آنها را برآورده سازد. آنها می‌توانند بیش از حد اخلاقی نیز باشند، زیرا به معیارهای بسیار باوجدانی متکی هستند که برآورده کردن آنها برای تقریباً هرکسی دشوار است.
تشخیص اختلال شخصیت وسواسی جبری:
بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی-جبری، در مصاحبه، رفتاری شق و رق، رسمی و خشک دارند. نمی‌شود گفت که حالت عاطفیشان کند یا تخت است، بلکه شاید محدود، واژه خوبی برای توصیف آن باشد. روحیه‌ی آنها به گونه‌ای است که غالبا در گفت و گو پیش‌قدم نمی‌شوند و در مواجهه با مسائل، معمولا خشک و منطقی برخورد می‌کنند. آنها مصرانه معتقدند که باید در چارچوب قوانین، قدم بردارند و هیچ گونه تخطی قانون از کسی را نمی‌توانند تاب بیاورند؛ به همین خاطر انعطا‌ف پذیر نبوده و در برابر نظرات دیگران شکیبایی و سعه صدر ندارند. در رفتار آنها عدم شوخ طبعی، رفتارهای افراطی و میل به سلطه‌گری نیز موج می‌زند و در نهایت این صفات موجب میشود تا مردم را از خود فراری دهند. ضمنا بد نیست بدانید، مکانیسم های دفاعی مورد استفاده‌ی این افراد معمولا شامل دلیل‌تراشی، جداسازی، عقلانی‌سازی، وارونه‌سازی و ابطال میشود.
علائم اختلال شخصیت وسواسی جبری:
- کمال‌گرا بودن در حدی که نمی‌توانند فعالیت را به انتها برسانند.
- چهارچوبی بودن رفتار فرد تا جایی که ازنظر دیگران بیمار رفتاری خشک و کند دارد.
- خساست و تنگ‌نظری چه در مسائل مالی چه عواطف و هیجانات.
- وقت‌شناسی غیرمعمول تا حدی که باعث عذاب خود و دیگران میشود.
- توجه به مسائل حاشیه‌ای و جزئیات.
- به انجام کارهای تکراری اعتیاد دارند.
- نمی‌توانند در انجام امور با دیگران شریک شوند و قسمتی از امور را به دیگران بسپارند.
- نیاز شدیدی به یک “روال انجام کار”
- اعتقاد شدید به مناسک، سنت‌ها و مراسم
- خرافی بودن زیاد
- معتقدند به درست بودن و اینکه بینشی کاملاً درست دارند.
- استفاده از پرخاشگری و قهر به‌جای مدیریت بحران
- به دلیل ناتوانی در مدیریت رفتارهای مانند بی‌توجهی بی‌جا، باج دادن، فداکاری و یا سوءاستفاده از آنها سر می‌زند.
- برای جلب‌توجه رفتارهای نمایشی مانند تمارض دارند.
- به بعضی افراد وابسته می‌شوند و مکرر به آنها باج می‌دهند.
- مدام نگران از دست دادن روابط عاطفی خود هستند.
- پنهان‌کاری و درغگویی که همیشه توجیهی برای آن دارند.
- در انجام فعالیت‌ها سخت‌کوشی غیرمتعارفی دارند.
- جمع و نگهداری از بعضی وسایل بی‌فایده یا استفاده شده.
نشانه‌های بالینی اختلال شخصیت وسواسی:
- ضعف قوی جسمی
- مشکل در خوابیدن به دلیل کابوس
- مشکل تعادل مانند سرگیجه، لرزش دست‌وپا
- مشکلات گوارشی به‌ویژه در مشکلات مربوط به روده پولیپ و کولیت روده
- کلافه بودن در آنها شایع است مخصوصا بعد از فعالیت فیزیکی یا حتی رابطه جنسی
- خشک بودن در مسائلی مانند مسافرت، روابط بین فردی یا رانندگی
- تحریک‌پذیری بالا نسبت به محرک‌های محیطی
- عدم تمرکز در برخورد با دیگران
- هیجانی بودن
دلیل ابتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری:
دلیل ابتلا به این بیماری همچنان ناشناخته باقی مانده است اما اینگونه گمان زده میشود که عواملی بیرونی از جمله تخریب شخصیتی و یا تربیت و عدم اعتماد به نفس در رشد این بیماری، دست داشته باشند. از سویی دور از انتظار نیست که عوامل ژنتیکی عامل ایجاد این اختلال باشند، در دوقلوی‌های همسان ما معمولا شاهد این هستیم که هر دو فرد به وسواس شدید دچارند.
درمان اختلال شخصیت وسواسی جبری:
اگر فرد بیش از شدید شدن علائم به دکتر مراجعه کند به سادگی می‌توان آن را درمان کرد. دکتر و درمانگر باید فرد را برای رویایی با وسواس خود آماده کند و شناخت او از اضطراب و وسواسش را مورد چالش قرار می‌دهد. سپس به مرور باید او را آماده برای ورود به یک شرایط سخت و تنش زا کند. این رفتار کم کم حضور وسواس را کمرنگ می‌کند. همچنین برای بیماران داروهایی تجویز میشود که میزان ترشح سروتونین را بالا برده و جذب آن را کاهش می‌دهد و باعث کم شدن افسردگی و هراس میشود. فلوکستین و سرترالین از جمله این موارد هستند.
در اینستاگرام ما را دنبال کنید تا هر روز با مطالب بسیار مفید خانم دکتر واثقی، بتوانید یه زندگی آرامبخش را تجربه کنید.
لینک اینستاگرام
