اختلال شخصيتي اسکیزوئید (/ˈskɪtsɔɪd، ˈskɪdzɔɪd، ˈskɪzɔɪd/، اغلب به اختصار SzPD یا ScPD) یک اختلال شخصیتی است که با فقدان علاقه به روابط اجتماعی،تمایل به یک سبک زندگی عاطفی، سردی، سرپناهی مشخص می شود.
اختلال شخصيتي اسکیزوئید (Schizoid personality disorder)
جدایی و بی تفاوتی افراد مبتلا به اختلال شخصيتي اسکیزوئید ممکن است باعث گردد آنها قادر به ایجاد وابستگی صمیمی به دیگران نباشند و به طور همزمان دارای یک دنیای فانتزی غنی و پیچیده اما منحصراً درونی باشند.
گفتار بیحرکت، عدم لذت بردن از بیشتر فعالیتها، احساس اینکه فرد بهجای مشارکتکننده در زندگی، «نظارهگر» است، ناتوانی در تحمل انتظارات عاطفی دیگران، بیتفاوتی آشکار در هنگام تمجید یا انتقاد از جمله ویژيگی های این افراد است.
علائم افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید معمولاً در اواخر دوران کودکی یا نوجوانی شروع می شود.
علت SzPD نامشخص است، اما شواهدی از پیوندها و خطر ژنتیکی مشترک بین SzPD، سایر اختلالات شخصیت خوشه A، و اسکیزوفرنی وجود دارد.
بنابراین، SzPD به عنوان یک “اختلال شخصیتی شبیه اسکیزوفرنی” در نظر گرفته می شود.این بیماری با مشاهده بالینی تشخیص داده می شود و تشخیص SzPD از سایر اختلالات یا شرایط روانی (مانند اختلال طیف اوتیسم، که گاهی اوقات ممکن است با آن همپوشانی داشته باشد) می تواند بسیار دشوار باشد.
اثربخشی درمان های روان درمانی و دارویی برای این اختلال هنوز به طور تجربی و سیستماتیک مورد بررسی قرار نگرفته است.
عمدتا به این دلیل است که افراد مبتلا به SzPD به ندرت به دنبال درمان بیماری خود هستند.در ابتدا، دوزهای پایین آنتی سایکوتیک های آتیپیک نیز برای درمان برخی از علائم SzPD استفاده می شد، اما استفاده از آنها دیگر توصیه نمیشود.
این بیماری در مردان بیشتر از زنان تشخیص داده می شود.SzPD با پیامدهای منفی، از جمله کاهش قابل توجه کیفیت زندگی، کاهش عملکرد کلی حتی پس از 15 سال و یکی از پایین ترین سطوح “موفقیت زندگی” در بین تمام اختلالات شخصیت است.
قلدری به ویژه در مورد افراد اسکیزوئید رایج است.خودکشی ممکن است یک موضوع ذهنی در حال اجرا برای افراد اسکیزوئید باشد، اگرچه آنها به احتمال زیاد اقدام به آن نمی کنند.
با این حال، برخی از علائم SzPD (مانند سبک زندگی انفرادی، جدایی عاطفی، تنهایی، و اختلال در ارتباطات)، به عنوان عوامل خطر عمومی برای رفتارهای جدی خودکشی بیان شده است.
11 نشانه و علامت افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید
افرادي كه دچار اختلال شخصيتي اسکیزوئید هستند، افرادي هستند که:
1- به شدت منزوي و بيعلاقه به ايجاد ارتباط با ديگران هستند.
برخلاف انسانهای خجالتي كه تمايل دارند با ديگران رابطه برقرار بكنند، افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید هيچ تمايلي به ايجاد رابطه با ديگران ندارند و اين وجه آشكاری از اين خصوصيت است، كه اونها رو با دیگران متمايز میکند.
2-افرادي که دچار اختلال شخصيتي اسکیزوئید هستند، مشاغلی را انتخاب ميكنند كه در آن كم ترين ارتباط را با ديگران داشته باشند.
براي مثال برنامهنويسي كامپيوتر يا نگهباني در شيفت شب،به هر حال شغلهايي كه احتمال ارتباط و احتمال برخورد با ديگران را به حداقل ميرساند.
3-افراد با اختلال شخصيتي اسکیزوئید اگر وارد رابطه عاطفي يا ازدواج بشوند، بسيار روابط سردي را خواهند داشت.
كساني كه با افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید ازدواج ميكنند، واقعا شرايط سختي را تجربه ميكنند.
به اين لحاظ كه افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید ، عواطف و احساسات بسيار ضعيفي را از خودشون نشون ميدهند و گاهي اوقات اصلا ما در رفتار اينها، نشاني كه دال بر بيان يك احساس و عاطفه باشه، نميبينيم.
فرد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید ، به ندرت ميخنده و شايد اصلا شما، خندهی اين فرد را براي مدتها یا براي ماهها حتي نبينيد.
4-افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید سطح هيجان شون و هوش هيجاني شون پايين هست.
در روابط اجتماعي، درك روشني از خشم، عصبانيت، شادي، نشاط و كلاً عواطف انساني ندارند.به اين خاطر در تحليل و تفسير رفتار ديگران هم به شدت مشكل دارند.
همون طور که گفته شد افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید به شدت تنها هستند و در دنياي خودشون در جهان خيالات سير ميكنند.
يعني بسيار گرفتار فانتزي و خيالبافی هستند. شخصيتها را در ذهن خودشون ايجاد ميكنند و در دنياي خيالات، ارتباط با اين افراد را در حقيقت برقرار ميكنند.
(حرف زدن کودک با خود و خیال پردازی با فرد خیالی)
5-افرادي كه دچار دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید هستند، ميل جنسي شون بسيار پايين هست.
کاهش میل جنسی این افراد نه به خاطر اختلالات جسمي، بلكه به خاطر بيعلاقگي به برقراری ارتباط جنسی است. (کاهش میل جنسی در آقایان چگونه درمان میشود؟)
همونطور كه ميدونيم چون رابطه جنسي يك نوع ارتباط در عميقترين شكل ممكن هست، اين افراد تمايلات خيلي كمي دارند و یا اصلا تمايلي به برقراری رابطه جنسی ندارند.
به این خاطر، همسران افرادي كه دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید هستند، شرايط بسيار دشواري را در رابطه با اين افراد دارند.
6- هیجانات عجیب و غریب
افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید ، هيجانهايي دارند كه نشان ميدهند هیجانهای عجيب و غريبی هستند بطوری که عكسالعملهاي اونا بسيار براي افراد نرمال و طبیعی، عجيب و غريب هست.
برای مثال فردي که دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید است اگه بهش خبر بدين كه يك ميليون دلار برنده شده، اصلا لبخند به لب نمياره و هيچ هيجانی نشون نميدهد و اگر هيجان نشون بده بسيار بسيار درصدش پايين است.
اگر به فرد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید بگن كه نزديكترين فرد به او فوت شده، شما داد و فرياد و هيجان زيادي از اين فرد نخواهيد ديد.
اين افراد، چون درك روشني از حالات، عواطف و احساسات ندارند، اين نوع عكسالعمل ها و رفتارها رو از خودشون نشون ميدهند.
مثال يك شخص دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید ، مانند يك فردي هست كه در یک جهان ناشناخته زندگي ميكنه.
براي اين افراد دنياي انسانهای نرمال، دنياي عجيب غريبی هست و اون مفهوم خندهی ديگران، شادي ديگران و ارتباط ديگران رو نميفهمند.
وقتی در طي درمان يك فرد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید صحبت ميكنه، ميگه ما تعجب ميكنيم و احساس عجيبي به ما دست ميده وقتي ميبينيم انسانهای نرمال، چنين روابطي دارند و ما ناتوان از ايجاد چنين روابطي هستيم.
تعدادي از افرادي كه دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید هستند، از اين وضعيت رنج ميبرند.
يعني احساس ميكنند كه تبديل به يك آدم آهني شدند و احساس ميكنند كه تبديل به يك عروسکی شدهاند كه فاقد اون ارادهی لازم براي ايجاد ارتباط و تعامل هستند.
ولي تعداد زيادي از افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید ، كاملا از وضعيتي كه دارند راضي هستند.
این افراددر خيالات خودشون زندگي میكنند و تا جايي كه بتونند از ديگران اجتناب ميكنند و دامنه ارتباطي بسيار بسيار محدودي دارند و مشكل چنداني هم با اين مساله ندارند.
7-پاسخ کوتاه به سوال اطرافیان
صحبت كردن افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید هم مشخص است، وقتی از يك فرد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید سوال ميپرسيد، در يك كلمه جواب شما رو ميدهد.
به ندرت و خيلي خيلي كم پيش مياد كه فردی با اختلال شخصيتي اسکیزوئید بخواد حتي يك جمله رو بگه.
به این خاطر،افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید فوقالعاده كم حرف هستند و شما در تعاملات اجتماعي شان، به ندرت حالت خنده يا خشم و یا عصبانيت را در چهره ی اين افراد ميبينيد.
حالت سرد و بيروحي دارند،افراد دارای دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید گویی كه به صورت انسانهاي فاقد روح هستند كه از ايجاد ارتباط با ديگران، گریزان هستند.
8-افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید زياد دچار خيالات و افكار عجيب ميشوند.
افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید این آگاهي را دارند كه هر آنچه كه به ذهن شون ميرسه، جزو واقعيتهاي زندگي نيست و در همينجا وجه تمايز اين افراد با افرادي كه اسكيزوفرني دارند، آشكار هست.
يك فردي كه از اختلال اسكيزوفرني رنج ميبره، نميتونه مرز بين واقعيت، هذيان و توهم رو تشخيص بده.
ولي افرادي كه دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید هستند بر اين كه اون چيزايي كه تو ذهنشون هست و اون فانتزي هايي كه ميسازند و شخصيتهاي خيالي كه ميسازند فقط و فقط خيالات است و جنبه واقعي نداره،کاملا آگاهی دارند.
9-افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید دچار توهم نميشوند.
يعني فردی که دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید است به شما نمی گوید من چيزي رو ميبينم كه ديگران نميبينند و یا صدايي رو ميشنوم كه ديگران نميشنوند.
اين مساله ها رو نميگویند، مگر اين كه در شرايط روحي بسيار بسيار ناگواري باشند، كه در اين صورت ممكنه دچار يكسري هذيانها و توهمهایی بشن كه بسيار كوتاه و گذرا است.
10-پاسخ و عکس العمل متفاوت به آزار و اذیت دیگران
يك نكته مهم درباره شخصيتهاي دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید ، اينه كه اين افراد وقتي كه مورد آزار و اذيت قرار ميگيرند، عكسالعملي از خودشون نشون نميدن.
همانطور که گفته شد سرد و بيروح به نظر ميرسند و از طريق مكانيسم خيالبافي، در ذهن خودشون از فردي كه اونها رو مورد آزار و اذيت قرار داده، انتقام ميگيرند.
ولي در دنياي واقعي دست به كاری نميزنند، مگر اين كه شرايط طوري باشه كه اون آزار و اذيت به قدری شديد باشد، كه بخواهد جان اونها يا خانوادهی اونها رو تهديد كند.
دراينصورت شخصيت دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید ، رفتار عجيبي از خودش نشون ميده و ممكنه انتقامي رو بگيره كه اصلا قابل تصور نباشد.
11-قدرت خلاقیت بالایی دارند.
چون افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید ، در دنياي افكار و خيالات هستند، قدرت خلاقيت بسيار بالايي دارند.
فراموش نكنيم كه افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید ، درست است که هوش هيجاني شون پايين هست ولي به لحاظ هوشي از جنبههاي هوش رياضي و هوش فلسفي، از قدرت بسيار بالايي برخوردار هستند.
اين به افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید خلاقيت مضاعفي ميده و به دستاوردهاي خيلي بزرگي در اين زمينهها ميرسند.
پس اين نكته را بايد توجه داشت كه در خيلي از موارد افكار افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید ، به خاطر فضاي تنهايي كه دارند و به خاطر هوشي كه دارند، كه البته هوش هيجاني و عاطفي نيست، ميتونن به دستاوردهاي بزرگي در زمينههاي مختلف دست بیابند.
نكته مهم اين كه افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید دنبال چيزهايي ميروند كه تا حد زيادي انتزاعي است و ارتباطي با انسانها نداره.
براي مثال چون در دنياي رياضيات، سر و كار زيادي با انسانها ندارند،اين افراد خيلي ميتونن رشد بكنند.
نيوتن يك نمونه از شخصيت دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید بود. در دنياي فيزيك شامل فيزيك و رياضيات، شما می بینید که نیوتن، به چه قدرتي رسيد و چه دستاوردهاي بزرگي داشت.
جمع بندی ویژگی های افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید
پس اگر ما بخواهيم به صورت خلاصه خصوصيات افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید رو بگيم، افرادي هستند به شدت منزوي، كاملا بيعلاقه به ايجاد ارتباط اجتماعي با ديگران و درك عاطفي شون بسيار پايين هست.
ابراز هيجان، فوقالعاده پايين هست. ممكنه روزها و ماهها بگذره و شما لبخندي از يك فرد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید نبينيد.
اشك اين فرد را هم نبينيد. شما چه بسا دردناكترين خبر را به فرد اسکیزويید بديد و انتظار داشته باشي كه اون يك هيجاني از خودش نشون بده، ولي ممكنه كاملا خونسرد به نظر برسه.
ممکنه حتي شادترين خبر رو به فرد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید بديد و انتظار داشته باشيد كه شادي بكنه و خندهاي داشته باشه ولی شما ميبينيد كه هيچگونه خنده و هيجاني از اين فرد ديده نميشه.
گویا كه اين افراد، مانند يك انسانهاي فضايي هستند كه وارد دنياي انسانها شدند و نميتونند آناليز بكنند، نميتونن ارتباط برقرار بكنند.
به این خاطر، خيلي از افراد دارای اختلال شخصيتي اسکیزوئید ، در برقراری روابط، دچار ترس و وحشت ميشوند.
حالت عجيب بودن، متفاوت بودن، حس نگراني و وحشت در این افراد اونها رو به سمت افسردگي و نارضايتي هدايت ميكنه و متاسفانه در مواردي، اين شدت به حدي است كه دست به خودكشي ميزنند.
بیشتر بدانید:
مشاوره توسعه فردی آنلاین و حضوری با روانشناس توسعه فردی
مشاوره روانشناسی آنلاین و تلفنی با دکتر متخصص روانشناس
اختلال شخصیت نمایشی چیست؟
اختلال شخصیت ضد اجتماعی چیست؟
آشنایی و معرفی 16 تیپ شخصیتی مایرز بریگز در تست MBTI
تیپ های شخصیتی هالند (آشنایی با 6 تیپ شخصیتی)
برای رفع دلشوره و افکار منفی چه سوره ای بخوانیم؟(4گام قرآنی)
0
0
رای ها
امتیازدهی به مقاله