پس ما باید با عادت ها و رفتار بد خود چه کنیم؟ 

بیایید اول بدانیم مکانیسم عملکرد مغز و ذهن ما در مورد عادت ها چیست؟

چهل درصد رفتارهای ما از روی عادت های ماست. یعنی ما به چهل درصد کارهایی که از ما رخ می دهد اصلا فکر نکرده و براساس جریانی از عملکرد، آنها را انجام می‌دهیم. 

این موضوع اتفاق خوبی است، زیرا اگر این چهل درصد(رفتار بر اساس عادت) هم نبود، آنگاه باید به شصت درصد قبلی(رفتار بر اساس فکر) این چهل درصد را هم اضافه می کردیم.

در نهایت ما باید به هر چیز جزیی در زندگیمان فکر می کردیم، تصمیم می گرفتیم، انتخاب می کردیم، تحلیل می کردیم.

از طرفی با همین شصت درصد ذهن ما آشفته می شود،پس باید خیلی خوشحال باشیم که مغز و ذهن ما چنین مکانیزمی دارد.حال وظیفه‌ی ما این است که عادت های خوب را نگه داشته و عادت های بد را با عادت های خوب جایگزین کنیم.

برای مثال بیایید فکر کنیم ما عادت مسواک زدن را نداشتیم، در این صورت ما هرشب قبل از خواب باید به این فکر می‌کردیم که الان باید چکار کنیم.

خیلی چیزها در زندگی ما از روی عادت اتفاق می افتند که اگر از روی عادت اتفاق نمی افتادند حال ما بسیار بد می شد.

عادت ها چگونه در ما به وجود می آیند؟

آقای چارلز دوهیگ در کتاب قدرت عادت به این موضوع بسیار دقیق پرداخته است.دوهیگ در این کتاب از یک چرخه صحبت می کند که با یک جریان آغاز و با یک پاداش تمام می شود و مدام می چرخد. 

دوهیگ از این صحبت می کند که ما در یک لحظه از زندگیمان به یک رفتار احساس نیاز پیدا می کنیم،جریان آن رفتار آغاز می شود و بعد ما آن رفتار را انجام می‌دهیم و در نهایت جسم و روح ما یک هدیه و یا پاداش در مقابل آن رفتار به ما می دهد. 

ما چون از آن پاداش بسیار احساس خرسندی می کنیم دوباره این چرخه را تکرار می کنیم تا دوباره و دوباره به آن پاداش برسیم.

برای مثال فرض کنید اولین بار است که در زندگی‌تان احساس گرسنگی می‌کنید.به یخچال سر می‌زنید و در یخچال را باز کرده و چیزی را برداشته و می‌خورید. 

پس این جریان باعث یک رفتار می شود، احساس خوب سیری به شما دست می‌دهد و طعم لذیذ غذا هم به زبان شما خوشایند خواهد بود.  

دفعه‌ی بعد با کوچک‌ترین علایم گرسنگی دوباره به یخچال سر می زنید و این کار تکرار می شود.

آنقدر این رفتار تکرار می‌شود که در لحظه‌ای که احساس گرسنگی می کنید تنها گزینه ای که ناخودآگاه و ناخواسته به ذهن شما می رسد بازکردن در یخچال است و این یک عادت است. 

همیشه این مکانیزم ها به نفع ما عمل نمی کنند.

بر فرض اتفاقی برای شما افتاده و ذهن شما مشغول است و حال شما بد است،احساس می‌کنید می‌توانید یک نخ سیگار بکشید، سیگار را روشن می‌کنید،دود آن را به درون کشیده و احساس خوبی به شما منتقل می شود.

بعد این چرخه، پاداش خود را با آن حس خوب به شما می دهد و بعدها در هنگام وقوع کوچکترین اتفاقات یاد آن پاداش افتاده، دوباره دست به جیب شده و سیگار می‌کشید. 

این چرخه آنقدرادامه پیدا می‌کند که بعد از حذف آن پاداش و یا حس خوب هم شما دوست دارید دوباره سیگار بکشید و سیگار کشیدن به یک عادت در شما تبدیل می شود.

ما چرا باید عادت های بد خود را ترک بکنیم؟

همه‌ی ما باید در مسیر رشد حرکت می‌کنیم اگر این اتفاق نیفتد ما مثل یک آب راکد در یک جا می مانیم و ازبین می رویم و زندگی‌مان به پایان می رسد بدون آن که نتایج خوبی دریافت کنیم. 

وقتی که مانند یک آب روان در حرکتیم باید یکسری کارها را نیز انجام بدهیم و از جمله مهم ترین آن ها اصلاح در عادت هاست. 

ما باید عادت های بد خود را با عادت های خوب جایگزین بکنیم، زیرا در جستجوی حال خوب هستیم. 

عادت های بد حال ما را بد می‌کنند، چون در جستجوی نتایج خوب هستیم، عادت های بد نتایج  ما را از بین خواهند برد. 

چون در جستجوی راحتی خیال، مسیر آرام و راحت انجام کارها هستیم، عادت های بد سنگی هستند که جلوی روی ما ظاهر می‌شوند و ما باید آنها را حل کنیم. 

پس در اصلاح عادت های بد فایده های بسیاری وجود دارد، زیرا باقی ماندن عادت های بد باعث افت و عقب‌گرد ما می‌شوند و باعث می‌شوند ما به نتایج خوب نرسیم.

چگونه رفع عادت های بد را آغاز کنیم؟

سخت ترین قسمت کار پیدا کردن عادت های بد است. اینکه از کجا بدانیم عادت های بد ما چه چیزهای هستند؟

راحت ترین راه این است که یک چرخ در زندگی مان بزنیم، از روابط زناشویی و رابطه با فرزند تا امر مدیریت، شغل، وضعیت جسمی، وضعیت مطالعه و تغذیه را بررسی کنیم.

شما خواهید دید که همه جا نتایج بر وقف مراد شما نیست.راحت‌ترین دلیلی که به ذهن هرکس می‌رسد این است که عوامل بیرونی بر این موضوعات نقش دارد.مثل وضعیت اقتصاد، اجتماع ، آب و هوا و هرچیزی جز من بر این مسئله تاثیر دارد.

ولی این دردی را از شما دوا نخواهد کرد، چیزی که باعث می‌شود دردی از شما دوا شود این است که مسئولیت اتفاقات زندگی خود را بپذیرید.

وقتی این نگاه را در خود داشته باشید باید این سوال را از خود بپرسید که من کجا اشتباه کرده‌ام که نتیجه درستی نگرفته‌ام.

بعد این سوال اساسی ای است، که شما را به سمت پیدا کردن یک عادت هدایت می کند و آن این است؛ “این کاری که من انجام دادم و یک خطا بوده است و یک نتیجه بد کسب شده است آیا یک رفتار تکرار شونده است؟” 

متاسفانه باید بپذیریم در اغلب موارد نتایج بد، ماحصل رفتارهای تکرار شونده بدی هستند که ما اسم آن ها را عادت های بد می گذاریم. 

یک قلم و کاغذ بردارید و یک لیست از ده عادت بدی که زندگی شما را تحت الشعاع قرار داده است بنویسید. 

برای مثال در مواجهه با کنش های همسرم بسیار عصبانی می‌شوم، این یک رفتار بد است. کتاب نمیخوام، این یک رفتار بد است. خیلی غذای پرچرب می خورم، این یک عادت و رفتار بد است.

شما به راحتی می توانید یک لیست از ده عادت و رفتار بد خود را بنویسید، نوشتن این لیست هیچ کمکی به شما نمی‌کند مگر اینکه، به عادت ها و رفتار بد خود حمله کرده و یک یک آن ها را اصلاح کنید. 

سنگ بزرگ علامت نزدن است باید مراقب باشید ما نباید بخواهیم همین الان همزمان همه ی عادت ها و رفتار بد مان را  یکجا از بین ببریم.

یکی از عادت هایتان را انتخاب بکنید، عادتی که بدترین نتیجه و بیشترین تاثیر منفی و آزار و اذیت را در شما ایجاد می کند. 

بطور مثال اگر شما هر روز و هر لحظه در حال چاق شدن هستید و این عادت در زندگی شما تاثیر منفی می گذارد،اعتماد به نفس و سلامتی شما را به خطر می‌اندازد.

پس اولین کاری که باید بکنید این است که عادت های غذایی خودتان را اصلاح بکنید.پس در این مثال عادت به پرخوری اولین عادتی است که شما باید در درونتان آن را اصلاح بکنید. 

زمانی که عادت پرخوری را روی کاغذ نوشتید اول باید مکانیزم آن را پیدا کنید، چه چیزی باعث می شود به یخچال سر بزنید، یا زمانی که همه سر میز غذا نشسته اند کفگیر اضافی تری می‌کشید. 

چه چیزی باعث می شود این مقدار غذای پرچرب یا شیرین بخورید؟جواب مشخص است به واسطه همان پاداشی که در آن چرخه گرفتیم و همان حال خوبی که از پرخوری گرفتیم آن را انجام می دهیم. 

ما باید حال خوب دیگری را در اثر کم خوری در خود ایجاد کنیم. 

یک ترازو می خریم روی آن رفته و وزن خود را ثبت می کنیم و هرروز این وزن را ثبت می کنیم.اولین شبی که وزن را ثبت می کنیم یادمان هست که فردا باید وزنمان را ثبت کنیم.

حال خوب زمانی اتفاق می افتد که وزن کمتری ثبت شود، پاداش تعریف حس و حال خوب در اثر ثبت وزن پایین است. 

الان که ما چرخه ی خلق یک عادت را یاد گرفته ایم باید از این چرخه برای خود استفاده بهینه بکنیم. ما در جریانی که می خواهیم ایجاد کنیم باید برای خود پاداش تعریف کنیم و این پاداش باید واقعا برای ما لذت بخش باشد. 

وقتی پاداش را خودتان ایجاد کردید، شما باید این چرخه را به صورت ارادی خودتان ادامه دهید. 

پاداشی برای سیگار نکشیدن تعریف کنید، وارد چرخه بشوید لحظه ای که می‌خواهید سیگار بکشید به پاداش پایان روز، روزی که هیچ سیگاری نکشیدید فکر کنید،با این کار در خودتان انگیزه ایجاد کنید. 

فرزند شما می تواند انگیزه ترک سیگار شما بشود،حس خوبی که سیگار آن را ازبین می برد می تواند در شما  انگیزه ایجاد کند. 

این چرخه را باید  تا جایی ادامه دهید تا پاداش حذف شود و شما بدون پاداش هم آن رفتار را تکرار کنید، این چرخه ی ایجاد عادت و رفتار خوب و جایگزینی آن با عادت و رفتار بد است.

چرخه ی خلق عادات خوب بطور خلاصه به شرح زیر است:

لیستی از عادتها تهیه کنید.

بدترین عادت را شناسایی کنید.

ریشه احساسی عادت را شناسایی کنید.

پاداش احساسی تغییر عادت را کشف کنید.

چرخه ی ارادی تغییر رفتار را آغاز کنید.

روند را تا خلق عادت جدید ادامه دهید.

در منابع مختلف گفته شده شما اگر بیست و یک روز یک چرخه ی تکرار شونده مثبت را مداوم ادامه دهید از بیست و دومین روز در شما تبدیل به عادت شده و می توانید اراده را از روی آن برداشته و غیر ارادی این کار را انجام دهید. 

یعنی اگر شما از امروز تصمیم بگیرید موبایل خود را بگذارید روی میز و یا با خودتان کنار تخت خوابتان نبرید،کافیست بیست و یک روز به صورت ارادی این کار را انجام دهید. 

از بیست و دومین روز دیگر دست شما به سمت موبایلتان نمی‌رود، اما خیلی نمی‌توان به این مقدار روز تکیه کرد، زیرا ممکن است در هر آدمی متفاوت باشد.

ما در واقع می خواهیم عادت و رفتار بد را ترک بکنیم تا نتایج خوب بگیریم و برای محکم قدم برداشتن در این مسیر نیاز به انگیزه داریم.