تفاوت روانپزشک ، روانشناس و روانکاو

به تمام روانپزشکان و روانشناسان، روانکاوها، مشاوران، روانشناس خانواده و مددکارهای اجتماعی می‌گویند روان درمانگر! این یک اصطلاح کلی برای تمام افرادی است که به نحوی متخصص علم روانشناسی هستند و در زمینه بهداشت روان به افراد کمک می‌کنند.

• روانپزشک

کسی است که غیر از دوره‌های تخصصی، یک سال کارآموزی می‌کند، سه سال دیگر آموزش‌های تخصصی دیده است. یعنی رزیدنت یک روانشناس بوده، شناخت و تسلط کامل و کافی روی قرص‌ها و داروها دارد و تنها روانشناسی است که در علم روانشناس ای به صورت تخصصی می‌تواند دارو تجویز کند.

دوره دستیاری یا دوره رزیدنسی (به انگلیسی: Residency) در علوم پزشکی دوره‌ای است عملی و تکمیلی در تحصیلات آموزش عالی که در بسیاری از کشورها پس از اخذ دکترای حرفه‌ای توسط پزشکان گذرانیده می‌شود. به شخصی که این دوره را می‌گذراند رزیدنت گفته می‌شود.

باید بدانید یک‌سری اختلالات است که حتما برای معالجه احتیاج به دارو دارند. مثلاً اختلالات دو قطبی، یا بیمارانی که بیماری روانی آنها به علت یک عارضه جسمی بوده است. 

مثلا شخصی دچار سکته قلبی شده و الان یک مشکل روحی هم برایش پیش آمده، این فرد بهتر است که پیش یک روانپزشک معالجه شود تا داروهای که مصرف می‌کند با داروهای جسمی‌اش، هم‌خوانی داشته باشد تا دچار مشکلات جانبی دیگر نشود.

پزشکی که تخصص مغزی می‌خواند، می‌شود متخصص مغز و اعصاب  یا همان «نورولوژی». 

ولی پزشکی که تخصص مشکلات اعصاب و رفتار یا علوم اعصاب و رفتاری، می‌خواند می‌شود روانپزشک.

• روانشناس

در جهان پیرامون ما اتفاقات بسیار جالبی می‌افتند. ما در این جهان هرچند ساده و جزیی با صحبت کردن، می‌توانیم تاثیری جالب در زندگی‌مان بگذاریم.

یک روانشناس بیشتر روی درمان، گفتار و رفتار کار می‌کند. مسلما روانشناس اجازه تجویز دارو ندارد و برای موارد این چنینی نیاز به مشورت با یک روانپزشک دارید. 

روانشناس روی مسائلی که از روان ما می‌جوشد کار می‌کند. مثلاً اعتمادبنفس یا عزت‌نفس یا یک‌سری هیجانات کاذب یا درمان استرس. کمکی که یک روانشناس به مراجعینش می‌کند، پیش از هرچیز نیاز به همراهی خود بیمار دارد.

• روانکاو

نام روانکاوی با نام فروید گره خورده است، فروید عصب‌شناس برجسته اتریشی، پدر علم روانکاوی است. وی از روی حالت‌های بیماران، عوارضی که از آنها می‌دیده و تجربیات خودش، بیماران روانی را به دسته‌های مختلفی تقسیم کرده‌. 

درست است که خیلی سال از آن موقع می‌گذرد و حالا قوانین و فرمول‌های جدیدتری برای تشخیص بیماری‌ها و دسته بندی آنها به وجود آمده، ولی خدماتی که فروید برای علم روانشناس ای و روانکاوی انجام داده غیر قابل انکار است‌.

روانشناس عموما به دلیل تلاش برای نتیجه‌دهی سریع‌تر و با تعداد جلسات کم‌تر خیلی عمیق وارد مشکلات نمی‌شود، شرایط حال را نگاه می‌کند و یک‌سری را‌ه‌حل‌ها به وجود می‌آورد و این‌ها را با کمک خود بیمار پیش می‌برد.

اما روانکاوی عمیق‌تر و نیازمند جلسات طولانی‌تر است. یعنی علت‌ها، ذهنیت‌ها و عوامل نقاط تاریک ذهن بیمار را بررسی می‌کند.

عواملی که به‌خاطر شرایطی که فرد در گذشته داشته، برخی تجربه‌ها، ترس‌ها، یا هر چیز دیگری که باعث شده فرد نسبت به یک موضوع، شناخت پیدا کند و بعداً نسبت به آن شناخت بتواند تاثیراتی را بگذارد.

روانکاوی روی این شناخت‌ها و تاثیرات کار می‌کند. مثلاً اگر اعتمادبنفس‌مان پایین است اگر عزت‌نفس‌مان پایین است، اگر استرس داریم، اگر از تاریکی می‌ترسیم شاید چند تا مسأله خیلی کوچک در بچگی‌مان بوده باشد، شاید جای لطمه‌هایی است که خورده‌ایم، اما خودمان نمی‌دانیم. 

یک روانکاو خوب این نقاط را در ناخودآگاه ما پیدا می‌کنند و آن را بطور کامل از ریشه حل می‌کند. گاهی تنها راه‌حل یک مسأله فقط در این حد است که ما بدانیم از کجا نشأت می‌گیرد. 

وقتی که من بدانم علت ترسم از این است که مثلا اتفاقی برای من در گذشته افتاده، با خاطراتی که در جلسات روانکاوی مرور می‌شود، با کمک و هدایتی که یک روانکاو خوب به ما می‌دهد باعث می‌شود تا مشکلاتی که به آن فکر می‌کنیم، اما از دیگران قایمش می‌کنیم، بیرون بریزد، و برای همیشه اصلاح شود. 

• شاید برایتان مفید باشد: چطوری بر ترس و اضطراب خود غلبه کنیم؟