اضطراب در کودکان و نوجوانان 

چرا علم روانشناسی می‌گوید که میزانی از اضطراب برای سلامت روان بچه‌های ما نیاز است و بچه‌هایی که میزانی از اضطراب را تجربه کرده‌اند، بچه های توانمندتری در نوجوانی و جوانی خواهند شد؟

علت این است که ما می‌بینیم آدم هایی که میزانی از اضطراب را در بچگی تحمل کردند، توانمندتر هستند و سلامت روان‌شان بیشتر است و در نوجوانی و جوانی دچار اختلال های اضطرابی نخواهند شد،یعنی این میزان اضطراب مانند یک جور واکسن عمل می‌کند.

بچه ها وقتی از پس موقعیت اضطراب زا و یا اضطراب آور بر می‌آیند، حالا یا با راهنمایی ومشاوره ما یا اینکه خودشان به این توانمندی می‌رسند و آن مشکل را مدیریت می‌کنند،احساس شایستگی و احساس توانمندی دارند و این احساس خودش می‌تواند به تنهایی اضطراب را مدیریت کند.

همچنین وقتی بچه‌های ما در معرض خطرهای کوچک قرار می‌گیرند، این توانمندی را خواهند داشت که روی مهارت‌های زندگی‌شان کار کنند. 

بعضی از مهارت ها در مسیر زندگی و در معرض خطرهای کوچک قرار گرفتن به وجود می‌آیند و در ادامه آن مهارت ها رشد می‌کنند و به شکل یک skill یا مهارت همیشگی در می‌آیند. مثل: رانندگی کردن.

روزی که ما می‌خواستیم رانندگی کنیم یک میزانی احساس اضطراب و خطر کردیم و در دلمان کمی ریسک وجود داشت ولی بالاخره توانستیم گواهینامه رانندگی خود را بگیریم و یک توانمندی پیدا کردیم و مهارت مهمی را یاد گرفتیم.

این خطری که از آن صحبت می‌کنیم چیست؟ 

این ریسک چیست که می‌تواند کمک کند تا بچه های ما سطح اضطراب شان کمتر شود؟ 

بله درست است ما از خطرهای کوچک روزانه سخن می‌گوییم. مثلا: خطر از دست دادن های کوچک، به دست نیاوردن ها، خطر خجالت کشیدن ، خطر اشتباه کردن،خطر خطا کردن، خطر تایید نشدن.

توجه داشته باشید، ما از یک موقعیت خطرناک یا آسیب زننده برای بچه ها صحبت نمی‌کنیم. از یک موقعیت وحشتناک یا موقعیتی که به بچه های ما قرار است آسیب جدی وارد شود،یا اذیت و آزاری برایش داشته باشد حرف نمی‌زنیم! 

بدیهی است حتما و حتما در این گونه موقعیت‌ها نیاز است که ما مداخله کنیم. ما از میزان کمی از اضطراب ، دلهره و نگرانی ها صحبت می‌کنیم.

اریک اریکسون که نظریات شخصیتش بسیار مهم و تاثیر گذار بوده است در روانشناسی می‌گوید: بچه های ما در حدود سن سه سالگی به دنبال استقلال هستند و می‌خواهند مستقل شوند.

حال اگر ما اجازه دهیم بچه ها میزانی از خطر پذیری را تجربه کنند، کم کم تا سن شش سالگی احساس شایستگی می‌کند. احساس توانمندی می‌کند و خود باوری در او شکل می‌گیرد. 

این احساس ها سطح اضطراب بچه های ما را پایین می‌آورد و توانمندتر شود.باید بدانید او دارد مهارت‌هایی را بدست می‌آورد. 

اریکسون می‌گوید دو مورد از مهارت‌هایی که بچه ها بدست می‌آورند، یکی از آنها مهارت خود آرام بخشی است و دیگری مهارت حل مسئله.

بچه‌های ما به جای اینکه از موقعیت اضطراب زا فرار کنند،یاد می‌گیرند که در آن شرایط بمانند و کم کم خودشان را آرام کنند. هیجاناتشان را در سطح پایین‌تری بیاورند و قدم بعدی یاد می‌گیرند وقتی با این مسائل و موقعیت ها روبرو می‌شوند چگونه با آن برخورد و مدیریت کنند.

پس کودک در این مرحله به راه حل ها توجه می‌کند. 

البته بچه ای که اضطراب بیشتری را تجربه می‌کند و متاسفانه ما کمک می‌کنیم و به او فرار کردن از این شرایط را به او یاد می‌دهیم، این بچه بیشتر احساس ناامنی می‌کند.هر روز احساس ناتوانی در او بیشتر و در ادامه اضطراب او بیشتر و بیشتر خواهد شد.

حالا ببینیم کودک مضطرب ما، اگر تا نوجوانی این مهارت را به دست نیاورد در جوانی چه خواهد شد؟

فرزندان تقریبا تا حدود سی سالگی در خانه ما هستند، مستقل نشدند، شغل مناسبی ندارند. اصلا شاید شغلی ندارد و هنوز وارد رابطه جدی نشده‌اند. شاید دانشگاه خوبی رفته باشد و تحصیلات خوبی هم داشته باشد، ولی بسیار به ما وابسته است. 

بخاطر اضطراب، باید از دوستانش با التماس بخواهیم که با او قرار ملاقات بگذارند و با او بیرون بروند.ما باید برایش وقت دندان پزشکی را فیکس کنیم و هنوز ما باید برایش آشپزی کنیم.پس بیایید ببینیم چه کار باید انجام بدهیم تا به آن نقطه نرسیم و آن صحنه ها را نبینیم.

من در جواب والدینی که از من می‌پرسند، هدف اصلی ما از تربیت چیست، همیشه می‌گویم؛ یکی از مهم ترین اهداف، مستقل شدن فرزندمان است.

اگر ما طوری بچه هایمان را تربیت می کنیم که آنها احساسشان این باشد که وظیفه‌ی اصلی ما و شاید تنها وظیفه‌ی ما، پشتیبانی کردن از آنهاست، شاید معنای تربیت و یا معنای عشق را اشتباه به بچه هایمان انتقال داده‌ایم. 

شاید بهتر باشد که ما یک تغییری در روش تربیتی‌مان داشته باشیم. ترس و نگرانی خودمان را بشناسیم و به فکر اصلاح رفتار خودمان باشیم.