اگر احساس ناامیدی و افسردگی را تجربه میکنید، تنها نیستید و بدانید که میلیونها نفر با افسردگی و حتی تمایل به خودکشی مبارزه میکنند. درحالی که بسیاری از مردم یاد میگیرند که افسردگیشان را در زندگی روزمرهشان مدیریت کنند، ولی بعضی از افراد هم به دلیل افکار خودکشی نیاز به کنترل فوری دارند. افسردگی اساسا یک عامل ریسک مهم برای خودکشی است، با این حال تمام افراد افسرده به خودکشی فکر نمیکنند. اگر علائم افسردگی و فکر به خودکشی را تجربه میکنید کمک گرفتن برای شما بسیار مهم است. با مداخلات سریع افسردگی قابل درمان است و خودکشی قابل پیشبینی.
علم روانشناسی راجع به افسردگی خودکشی چه میگوید؟
افسردگی ناشی از خودکشی چیست؟
در علم روانشناسی خودکشی، شرایطی است که فرد تصمیم میگیرد که به زندگی خودش پایان بدهد.
افسردگی یک اختلال خلقی است. درحالی که دلیل مشخصی برای افسردگی منجر به خودکشی تمام افراد وجود ندارد اما دکتر درین مارشال میگوید که افسردگی منجر به خودکشی میتواند با ترکیبی از عواملی مثل ساختار فیزیکی مغز، شیمی مغز و هورمونهای ژنتیک مرتبط باشد.
وقتی فردی افسردگی بالینی با افکار خودکشی دارد به این معنا نیست که فرد این افکار را به عنوان بخشی از علائم این بیماری تجربه میکند، با این حال مهم است که بدانیم اکثریت قریب به اتفاق این افرادی که افسرده هستند با خودکشی نمیمیرند.
سایر علائم افسردگی اساسی یا افسردگی بالینی عبارتند از:
عدم علاقه به فعالیتهای معمول
تغییر در خواب و اشتها (کاهش یا افزایش)
احساس ناامیدی
احساس غم و اندوه
احساس بیقراری
مشکل در تمرکز، تفکر یا تصمیم گیری
در چه حالت افسردگی منجر به افکار خودکشی میشود؟
شرایطی که باعث میشود فرد دست به خودکشی بزند:
1) اختلالات روانی:
کسانی که از اختلالات روانی رنج میبرند به شدت آسیبپذیر هستند و امکان اقدام به خودکشی در گروه حاد آنان وجود دارد.
2) شکستهای زندگی:
فردی که شکست خاصی را در زندگی تجربه میکند دست به خودکشی میزند این شکست میتواند از هر نوع شکستی مانند عاطفی مالی و غیره باشد.
3) خانواده ناسالم:
جریان پرورش فرزند در خانواده آنها ناسالم است مثلاً والدین رویکرد دیکتاتورانه دارند که همراه با چالشهای دیگر فرد مانند بحران بلوغ یا نوجوانی متاسفانه منجر به افکار خودکشی شود.
افکار خودکشی میتواند خارج از افسردگی بالینی هم با سایر مسائل سلامت روان مانند:
- اضطراب و استرس پس از تجربهی یک سانحه
- اختلالات مصرف مواد
رخ بدهد. دانستن اینکه در چه زمانی ممکن است شخصی به خودکشی فکر کند سخت است، با این حال از اینکه از کسی بپرسیم افکار خودکشی داشته نترسیم، به خصوص اگر آن فرد استرسهای مهم زندگی را تجربه میکند، به صحبتهای او گوش بدهیم و به او پیشنهاد بدهیم که تا زمانی که کمک حرفهای از روانشناس دریافت میکند در کنارش میمانیم.
نشانههای خودکشی چیست؟
فهرست کاملی از نشانههای منحصر به هر فرد برای خودکشی وجود ندارد، ولی برخی از علائم افکار خودکشی اینها هستند:
- اظهارات در مورد احساس درماندگی، ناامیدی و بیارزش بودن
- تغییرات بزرگ در خلق و خو
- صحبت کردن در مورد میل به مردن
- بیان نداشتن هیچ دلیلی برای ادامه زندگی
- کنارهگیری از دوستان، خانواده و تعاملات اجتماعی
- نوشتن در مورد مرگ
- دادن وسایل شخصی خود به دیگران
- مصرف بیش از حد الکل یا مواد مخدر
- رفتار خشونتآمیز
- خرید اسلحه یا جمعآوری و ذخیره قرص
- خداحافظی با دوستان، خانواده و عزیزان
- افزایش رفتارهای مضطرب یا آشفته
خودکشی منفعل چیست؟
برخی افراد، افکار خودکشی را به دو دسته خودکشی منفعل و خودکشی فعال تقسیم میکنند.
خودکشی غیرفعال به افکار خودکشی اطلاق میشود که برنامه خاصی برای انجام آن وجود ندارد. خودکشی غیرفعال یک اصطلاح بالینی نیست و اکثر کارشناسان بهداشت روان و روانشناسان از انجام آن اجتناب میکنند.
هرگونه افکار خودکشی که باید به آن توجه شود اغلب نشانههایی از پریشانی هستند. گاهی اوقات شخصی ممکن است تمایل غیرمشخصی برای مرگ ابراز کند و مهم است که از پیگیری و پرسیدن اینکه آیا آن فرد افکار خودکشی دارد یا نه نترسیم، و بعد اقدامات لازم برای کمک به آنها را انجام دهیم.
فاکتورهای ریسک رایج برای ابتلا به افسردگی خودکشی:
- سابقه خودکشی در خانواده
- سوء مصرف مواد
- اختلالات خلقی مانند افسردگی
- بیماری مزمن
- اقدام قبلی برای خودکشی
- ضررهای قابل توجه
- سایر عوامل استرس زا ناگهانی
- سابقه تروما یا خشونت خانوادگی
- فاکتور سن، به خصوص سن ۱۵ تا ۲۴ سال یا بالای ۶۰ سال
افسردگی ناشی از خودکشی چگونه درمان میشود؟
راههای زیادی برای درمان افسردگی بالینی با افکار خودکشی وجود دارد اما این روش براساس عوامل فردی تفاوت دارد. از آنجایی که علائم افسردگی از طریق درمان کاهش پیدا میکند، برخی از افراد شاهد کاهش فراوانی یا شدت افکار خودکشی خواهند بود.
اما برای برخی افراد ممکن است اینطور نباشد و افکار خودکشی ادامه پیدا کند. تلاش برای اطمینان بخشیدن به فرد برای احساس ایمن بودن او در این زمان و مدیریت دورههای افکار خودکشی جز کلیدی درمان است.
درمانهای مبتنی بر شواهد مثل رفتار درمانی دیالکتیک و رفتار درمانی شناختی هم وجود دارند که میتواند به بهبود علائم افسردگی و خودکشی کمک کند. خیلی مهم است که به ارائه دهنده سلامت روان خودتان یا روانشناس خود اطلاع بدهید که افکار خودکشی دارید چه این افکار با علائم افسردگی همراه باشد و چه نباشد در این صورت روانشناس میتواند بهتر این درمان را برای شما برنامهریزی کند.
- مطالب مرتبط: مقالات روانشناسی فردی | مقالات روانشناسی افسردگی | مشاوره توسعه فردي | مقالات روانشناسی افکار منفی
- خدمات مرتبط: تست افسردگی | تست اضطراب | تست روانشناسی اعتماد به نفس مشاوره آرامش در شرایط سخت زندگی بهترین مشاوره خانواده درمانی | روانشناسی آنلاین و تلفنی با بهترین دکتر روانشناس زن در تهران
داروها و روشهای مناسب برای درمان افسردگی:
داروهایی مثل مهار کنندههای باز جذب سروتونین، ضد افسردگیهای سه حلقهای و مهار کنندههای انتخابی باز جذب سراتونین نورا آدرنالین رایجترین داروهای ضد افسردگی و پیشگیری کننده از تمایل به خودکشی هستند که تجویز آنها به عهدهی روانپزشک است.
- شاید برایتان مفید باشد: روانکاو بهتر است یا روانشناس اصلا فرق بین روانشناسی و روانکاوی و روانپزشکی چیست؟
در کنار حمایت یک متخصص روانشاس، اقداماتی هم ار انجام دهید به بهبود سلامت روان شما کمک میکند مانند:
- مراقبت از خود مثل خواب منظم و ورزش
- حفظ شیوه تغذیه مناسب
- داشتن مکالمات باز صادقانه در مورد چیزی که شما یا فرد دیگری را به افکار خودکشی وادارد
- یادگیری و شناخت علائم افسردگی با افکار خودکشی.
چگونه میشود از افسردگی با افکار خودکشی جلوگیری کرد؟
مثل سایر شرایط سلامت روان، تشخیص زود هنگام و درمان آن توسط روانشناس از عوامل حیاتی برای کاهش خطر خودکشی هستند، درمان سلامت روان کافی برای افسردگی بالینی میتواند به بسیاری از افراد کمک کند تا افکار خودکشی را کاهش دهند.
افسردگی همراه با افکار خودکشی چیزی نیست که شما به تنهایی آن را مدیریت کنید، اگر افکار خودکشی جدیدی دارید حتماً از یک متخصص مشاور درخواست کمک کنید یا با یک روانکاو تماس بگیرید. اگر به فکر آسیب رساندن به خودتان هستید تنها نیستید و همیشه، راهنما و کمک در دسترس است، فقط کافیست به یک متخصص روانشناس مراجعه کنید تا حمایت مورد نیاز خود را دریافت کنید.
چه کارهایی را میتوانیم برای فردی که باورهای خودکشی دارد انجام دهیم:
- به حرفهای او گوش دهید تا بتواند خودش را تخلیه کند و با او همدلی کنید
- آنها را هیچگاه سرزنش و تحقیر نکنید.
- احساسات آنها را نادیده نگیرید چون در این صورت باعث اوج احساسات منفی در آنها میشوید و باعث میشود که فرد بیشتر به فکر خودکشی بیفتد.
- هیچگاه آنها را مقصر نشمارید.
- کمک کنید که آنها به نزد یک روانشناس یا روانپزشک بروند که یا از طریق دارودرمانی و یا رفتار درمانی کمک کند که فرد از این رفتارها در امان باشد.
اگر قصد خودکشی دارید باید بدانید که این راه حل نیست بلکه درد را از شما میگیرد و به فرد دیگری منتقل میکند! پس دست از خودخواهی بردارید و به سراغ روانشناس و روان درمانگر بروید.